Morze Azowskie (bez stanowisk).

Ojczyzną gatunku jest region ponto-kaspijski, gdzie występuje on w Morzu Kaspijskim, Azowskim i w limanach Morza Czarnego. Wchodzi także do dolnych biegów ponto-kaspijskich rzek, takich jak: Dunaj, Dniepr, Dniestr, Boh, Don i Wołga. Populacje z północnej części Morza Kaspijskiego różnią się morfologicznie od formy typowej jeszcze smuklejszą i bardziej zaostrzoną komorą lęgową oraz dłuższymi pazurami na kolcu kaudalnym (var. gracillima). Również populacje zamieszkujące rejon Morza Czarnego i Azowskiego wykazują dużą zmienność. Do niedawna C. pengoi występowała również w Jeziorze Aralskim. Mordukhai-Boltovskoi (1974) opisał aralską populację jako osobny podgatunek C. pengoi aralensis. Jednak szybkie wysychanie Jeziora Aralskiego i wzrost zasolenia jego wód spowodowało zagładę tego i innych żyjących w nim gatunków wioślarek (Aladin 1991).

Głowa z ogromnym okiem, duża druga para czułków, brak pancerza (karapaksu), cztery pary odnóży tułowiowych (pierwsza para 3-4 razy dłuższa niż pozostałe), odwłok niesegmentowany, o długości mniej więcej równej długości głowy i tułowia razem wziętych, kolec kaudalny 2,5 do 7 razy dłuższy od długości reszty ciała, w części końcowej zgięty w formie litery "z". U samic komora lęgowa przyczepiona do grzbietowej strony tułowia. Długość ciała bez wyrostka kaudalnego - samca od 1,1 do 1,8 mm, samicy od 1,2 do 2,1 mm. Spośród innych gatunków z tego samego rodzaju, C. pengoi wyróżnia się długą wąską komorą lęgową z wyciągniętym, ostro zakończonym wierzchołkiem (Duriš i in. 2000, Mordukhai-Boltovskoi i Rivier 1987, Rivier 1998).

Gatunek euryhalinowy, występuje zarówno w wodach słodkich, jak i w słonawych do zasolenia ok. 13‰, przy dość szerokim optimum 2-10‰ (Mordukhai-Boltovskoi 1960, Mordukhai-Boltovskoi i Rivier 1971, 1987; Rivier 1998). C. pengoi jest organizmem planktonowym. W Morzu Kaspijskim obserwowane są jego dobowe, pionowe migracje. W ciągu dnia wioślarki przebywają na głębokości 50-60 m, a podczas godzin nocnych przemieszczają się do powierzchniowych warstw wody (Mordukhai-Boltovskoi i Rivier 1971, 1987). W Morzu Bałtyckim (Zatoka Fińska) nie zaobserwowano dobowych migracji tych wioślarek (Avinski 1997, Krylov i in. 1999). Cykl życiowy w ogólnym zarysie przebiega podobnie jak u innych wioślarek. Cercopagis pengoi rozmnaża się partenogenetycznie latem; rozmnażanie płciowe ma miejsce późną jesienią, gdy temperatura wody obniża się. W populacji z Zalewu Wiślanego liczba partenogenetycznych jaj w komorze lęgowej waha się od 6 do 15 (średnio 10), a liczba jaj trwałych wynosi 1-2 (Polunina 2005). Cercopagis pengoi jest gatunkiem drapieżnym, będącym jednocześnie ważnym elementem pokarmu planktonożernych ryb (Mordukhai-Boltovskoi i Rivier 1971, 1987; Rivier 1998).

Pierwszym czynnikiem sprzyjającym rozprzestrzenieniu się tego gatunku poza pierwotny zasięg była budowa zbiorników zaporowych na Dnieprze i Donie (Ukraina), które szybko zasiedlił: Kakhovka, Zaporozhsk, Kremenchug, Tsimlyansk i Veselovsk (Tseeb 1962, Mordukhai-Boltovskoi 1965, Glamazda 1971, Mordukhai-Boltovskoi i Galinskiy 1974, Gusynskaya i Zdanova 1978, Vol'vich 1978). W Bałtyku został znaleziony po raz pierwszy w 1992 roku, w Zatoce Ryskiej i w Zatoce Parnü, a następnie w 1995 roku we wschodniej części Zatoki Fińskiej (Krylov i in. 1999, Simm i Ojaveer 1999), gdzie został introdukowany prawdopodobnie z wodami balastowymi (Leppäkoski i Olenin 2000, Jurasz i in. 2000). Do 1997 roku zasięg tego gatunku w Bałtyku rozszerzył się zarówno w kierunku północnym do Zatoki Botnickiej (Gorokhova i in. 2000), zachodnim do Bałtyku właściwego i Basenu Gotlandzkiego; od strony południowej w 1999 roku stwierdzony został w Zalewie Wiślanym (Naumenko i Polunina 2000), a w 2002 roku w Zalewie Kurońskim (Gasiunaite i Didziulis 2002, Olenin i in. 2002). Jak podają Olenin i in. (2002) wioślarka ta opanowała właściwie cały Bałtyk, sięgając aż do Małego i Wielkiego Bełtu oraz cieśniny Kattegat.

W 1998 roku Cercopagis pengoi przekroczyła Atlantyk i została zawleczona do Jeziora Ontario, a następnie pojawiła się również z Jeziorze Michigan i w jeziorach New York Fingerling (MacIsaac i in. 1999, Makarewicz i in. 2001). Jak wykazały badania genetyczne Cristescu i in. (2001) kolonizacji jezior amerykańskich dokonała populacja bałtycka; zwierzęta zostały przetransportowane w wodach balastowych statków.

W Polsce gatunek ten stwierdzono po raz pierwszy pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia w Zatoce Gdańskiej, w rejonie portu gdyńskiego (Żmudziński 1998, Bielecka i in. 2000) oraz w Zalewie Wiślanym (Hornatkiewicz-Żbik 1999), a następnie w rejonie portu rybackiego w Helu (Duriš i in. 2000, Jurasz i in. 2000). Obecnie w wodach polskich gatunek ten utrzymuje się wciąż w wymienionych basenach, gdzie lokalnie tworzy liczne i rozradzające się populacje (Polunina 2005).

Brak danych.

W Zatoce Parnü zaobserwowano niekorzystny wpływ masowych pojawów wioślarki kaspijskiej na liczebność rodzimej wioślarki Bosmina coregoni maritima. W związku z dużą presją drapieżniczą na zooplankton wioślarka Cercopagis pengoi jawi się jako istotny konkurent pokarmowy dla narybku oraz znacząco przyczynia się do wzrostu eutrofikacji. Z drugiej strony wioślarka ta jest ważnym elementem pokarmu takich ryb, jak śledź bałtycki, ciernik, stynka i ukleja (Polunina 2005, Birnbaum - inf. ustna).

W Morzu Bałtyckim masowo występujące wioślarki Cercopagis pengoi zaczepiają się za pomocą wyrostków kaudalnych o sieci rybackie i włoki, tworząc gęste kongregacje uniemożliwiające połów ryb (Ojaveer i Lumberg 1995, Kivi 1995). Zatykanie sieci jest już poważnym problemem dla rybaków w Zatoce Fińskiej, mającym negatywne efekty ekonomiczne. Szkody finansowe, jakie poniosła jedna tylko hodowla ryb w estuarium Newy (Primorsk) w latach 1996-1998, oceniane są na co najmniej 50 000 USD. Straty te związane były również z dramatycznym spadkiem połowów ryb w rejonie Primorska. Ocenia się, że utrzymujące się wysokie zagęszczenia Cercopagis pengoi mogą poważnie ograniczyć rybactwo w Zatoce Fińskiej (Panov i in. 1999).

Zwalczanie gatunków planktonowych o dużych zagęszczeniach, zwłaszcza w morzu, jest właściwie niemożliwe. Działaniem profilaktycznym może być odpowiednia procedura postępowania z wodami balastowymi oraz regularne oczyszczanie burt jednostek pływających z porastających je organizmów.

Jako gatunek przeważnie słonawowodny wioślarka ta raczej nie zagraża biocenozom wód śródlądowych w Polsce. Przewidywać można natomiast kolonizowanie przez ten gatunek kolejnych jezior i zalewów przymorskich wzdłuż polskiego i niemieckiego wybrzeża Bałtyku.

This planctonic waterflea has occurred originally in the Black and Caspian seas, as well as in their brackish lagoons (limans), coastal lakes and lower courses of large rivers in their basins. It is a euryhaline species, tolerating well conditions from freshwater to some 13 PSU. During Soviet times Fish-hook Waterflea has successfully colonized several artificial reservoirs built on the Dnieper River. In the Baltic Sea it was discovered first in 1992 in the Riga Bay, where it was probably introduced with balast waters. Right now it occurs in the entire eastern Baltic. In Poland it was found first in the late 1990s in the Gdańsk Bay, on the Hel Peninsula and in the Vistula Lagoon. It has not spread any farther in our country. In 1998 the species was surprisingly found in the American Great Lakes. As proved by genetic studies the species was introduced there from the Baltic Sea, most probably in ballast waters. Fish-hook Waterflea is predatory, and thus affects negatively the populations of native cladocerans; it is also a potential competitor for other planctivorous organisms as herring fry. On the other hand, this cladoceran is an important food source for several Baltic fishes. The well-known problem with the species is that it clogs the fishing nets, which was already observed in the Baltic Sea. Its high population density in the Neva River estuary has considerably limited commercial fishery.