Okolice Aleksandrii (Egipt) (Falkner i Proschwitz 1995).

Północno-wschodnia Afryka

Gatunek pochodzi z północnej Afryki. Opisany przez Mirolli w 1960 roku jako Ferrissia wautieri i pod tą nazwą znany również z wielu stanowisk europejskich. Inny układ taksonomiczny rodzaju Ferrissia zaproponowali na podstawie badań genetycznych Walther i in. (2006) zakładając, że F. clessiniana jest konspecyficzna z północnoamerykańskim gatunkiem Ferrissia fragilis.

Muszla barwy jasnorogowej, prawie przezroczysta, kształtu eliptycznego, nieco rozszerzona ku przodowi, niewielka (4-6 mm), krucha. Jej szczyt (oglądany z góry) wyraźnie przesunięty w prawo od linii środkowej. Wierzchołek muszli delikatnie prążkowany (przy dużym powiększeniu).

Gatunek obojnaczy, zdolny do samozapłodnienia. Może występować w trzech formach: ancyloidalnej, septalnej i postseptalnej. Wszystkie wykluwające się osobniki (po wyjściu z kokonu jajowego mają 0,6 mm długości) są ancyloidalne, lecz dalszy ich wzrost może przebiegać dwiema drogami: (1) zwierzęta rosną i później rozmnażają się bez zmiany kształtu muszli (przypadek bardzo częsty w przyrodzie), (2) wytwarzają septum przed okresem rozrodu (przypadek rzadki). W następstwie pierwszego procesu ślimak ma muszlę ancyloidalną przez cały czas życia osobniczego, w następstwie drugiego przechodzi przez 3 kolejne stadia: ancyloidalne, septalne i postseptalne (Richardot 1977).

Liczne obserwacje dokonywane w naturalnych środowiskach wykazały, że powstawanie formy septalnej jest reakcją na wysychanie zbiornika, choć ściśle mówiąc formowanie septum (cienkiej wapiennej warstwy zamykającej częściowo otwór muszli) wywołują zmiany chemicznych i fizycznych właściwości wody: wzrost temperatury, nagromadzenie substancji pochodzących z rozkładu materii organicznej i spadek koncentracji tlenu (Richardot 1976).

Możliwość wytworzenia septum mają osobniki niedojrzałe płciowo (najmniejsze osobniki z uformowanym septum miały 1,29 mm długości). Rozwój septum trwa 7-8 dni. Jego powstawanie daje szansę na przetrwanie niekorzystnych warunków środowiska osobnikom młodocianym. Dorosłe osobniki tej szansy są pozbawione (Richardot 1978).

Proces tworzenia septum rozpoczyna się, gdy powierzchnia dna przesychającego zbiornika pokryta jest jeszcze wodą (tuż przed wyschnięciem), kiedy to ślimaki zagrzebują się w mule, w którym przebywają do momentu ponownego podniesienia się poziomu wody. Wraz z nastaniem korzystnych warunków opuszczają muł i przyjmują postać postseptalną na skutek dalszego wzrostu muszli. Na powierzchni zmacerowanych szczątków roślin wodnych przystępują do składania kokonów jajowych (Richardot 1977, Piechocki 1986). W stadium postseptalnym rozmnażające się osobniki dają potomstwo ancyloidalne. Jeżeli wzrost i rozwój przebiegają bez zakłóceń (wysychanie zbiornika), w ciągu całego okresu życia osobniki zachowują formę ancyloidalną (Piechocki 1986).

W Holandii (van der Velde 1991) młode osobniki pojawiają się w ciepłym okresie roku, ze szczytem pojawu w lipcu i sierpniu. W marcu i kwietniu w populacji znajdują się wyłącznie osobniki, które przezimowały, natomiast brak jest młodych, co wskazuje, że nie ma wiosennego okresu rozrodczego.

Ferrissia clessiniana występuje w Polsce bardzo rzadko i zawsze nielicznie, z reguły w wodach stojących o bujnej roślinności, między innymi w zbiornikach antropogenicznych o różnej genezie (zapadliska, zbiorniki powyrobiskowe i zaporowe) i gospodarczym wykorzystaniu (hodowla ryb, włączenie w systemy technologiczne elektrowni, rekreacja). Najczęściej występuje na pędach roślin szuwarowych (np. pałce szerokolistnej Typha latifolia), sporadycznie na powierzchni zmacerowanych szczątków innych roślin wodnych oraz na liściach opadłych z drzew. Przy braku roślin wodnych zasiedla powierzchnię kamieni zanurzonych w wodzie, pokrytych warstwą peryfitonowych glonów. Nigdy nie występuje bezpośrednio na powierzchni osadów dennych (Strzelec i Serafiński 2004, Strzelec 2005). Jej pokarm stanowią przede wszystkim peryfitonowe glony (Strzelec i Serafiński 2004).

Pierwsze stanowiska Ferrissia clessiniana w Europie stwierdzono w ogrodach botanicznych: w 1931 roku w Królewskim Ogrodzie Botanicznym w Glasgow (Kerney 1999). Obecnie gatunek znany z Wysp Brytyjskich, Francji, Hiszpanii, Półwyspu Apenińskiego, Bałkanów, Niemiec, Holandii, Szwajcarii, Czech, Węgier i Austrii (Lożek 1971, Brown 1977, Holyoak 1978, Illies 1978, Juhàsz i in. 2004, Preece i Wilmot 1978, Wiese 1991, Zettler 1997, Baur i Ringeis 2002, Beran 2002, 2005; Das Makrozoobenthos des Rheins 2002). Wszędzie stwierdzano go na rozproszonych stanowiskach.

Należy przypuszczać, że na kontynent europejski F. clessiniana przedostała się wraz z roślinami wodnymi sprowadzanymi do hodowli w oczkach wodnych lub akwariach. Zdaniem Lill (1990) w rozprzestrzenianiu się tego gatunku mają udział szczątki roślin unoszone w systemach rzecznych, działalność człowieka oraz ptaki wodne.

Pierwsze stanowisko Ferrissia clessiniana (pod nazwą Ferrissia wautieri) zostało podane przez Piechockiego (1986) z Jeziora Licheńskiego na podstawie opisu 2 muszli pochodzących z kolekcji zebranej w 1983 roku. Znalezione okazy reprezentowały formę ancyloidalną. Z roku na rok zwiększa się zasięg występowania tego gatunku. Liczba stanowisk jest, jak się wydaje, związana ze stopniem poznania malakofauny kraju.

Kolejno opisywanymi stanowiskami były: Puszcza Notecka (3 naturalne jeziora, okazy zebrane w 1991/1992; Barnard 1994), sztuczne zbiorniki wodne utworzone na rzece Cybinie w granicach Poznania (materiał zebrany w latach 1992-1994; Włosik-Bieńczak 1997). Od 1995 roku znana z glinianki w Ciechanowie, wyrobisk pożwirowych w Kotlinie Oświęcimskiej oraz różnego typu zbiorników poprzemysłowych Górnego Śląska (Strzelec i Lewin 1996).

W faunie ślimaków 257 antropogenicznych zbiorników wodnych Polski południowej (Strzelec i Serafiński 2004, Strzelec 2005) obecność Ferrissia clessiniana wykazano w 6 wyrobiskach popiaskowych i pożwirowych położonych w pobliżu Gliwic, Sosnowca, Tychów i Zabrza, w 5 zbiornikach zapadliskowych zlokalizowanych koło Siemianowic, Tychów, Zabrza i Knurowa oraz w 6 zbiornikach utworzonych na ciekach wodnych w Katowicach. Występuje prawie zawsze nielicznie; jej zagęszczenie rzadko przekracza 10 osobników/m² (Strzelec 2005). Najczęściej spotyka się ją przy niskim stanie wody.

Brak danych.

W dotychczasowych badaniach nie wykazano żadnego wpływu Ferrissia clessiniana na rodzimą faunę ani na strukturę biocenoz.

Na podstawie dotychczasowych obserwacji przewidzieć można powolne, stopniowe poszerzanie się jej zasięgu. Coraz częściej pojawia się w izolowanych zbiornikach śródleśnych o różnej genezie i rozmaitym wykorzystaniu (Spyra 2006).

Native to North-East Africa, Wautier’s limpet was introduced firstly to the aquariums of botanical gardens in Great Britain about 1931 and is recently known from South-Western – and Central Europe.

No negative impact of F. clessiniana on the native fauna was observed. The slow expansion and colonization of various fresh waterhabitats can be expected.