Morze Kaspijskie (bez stanowisk).

Litorale Mórz: Kaspijskiego, Azowskiego i Czarnego, estuaria i dolne biegi rzek należących do ich zlewisk (np. Don, Wołga, Dniepr, Dunaj, a także słodkowodne i słonawowodne jeziora przymorskie Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Turcji i Kaukazu (Carauşu i in. 1955, Dedju 1967, Jażdżewski 1980, Konopacka 2004).

Długość ciała do 21 mm, czułki obu par (A1 i A2) prawie równej długości, krótkie, krępe. Pierwszy człon czułka A1 rozszerzony. Człon podstawowy (basis) P7 z szerokim płatem zwisającym do krawędzi następnego członu (ischium). Tylna krawędź basis VII pary odnóży tułowiowych (P7) i dolne krawędzie płytek koksalnych 1-4 z licznymi, długimi szczecinami. Uzbrojenie pierwszego segmentu urosomy zmienne: wachlarz szczecin lub 5-7 kolców. Pośrodku II segmentu urosomy zawsze więcej niż 2 kolce (zwykle 4-6) (Carauşu i in. 1955, Eggers i Martens 2001, Konopacka 2004).

W Europie 3 pokolenia w ciągu roku (wiosenne, letnie, jesienne). Rozród trwa od marca/kwietnia do października. Osobniki młodociane pojawiają się w maju i znajdowane są do końca października. Pokolenia wiosenne i letnie dojrzewają w ciągu 4-5 tygodni. Samice wylęgnięte w maju i w lipcu przystępują do rozrodu przy długości ciała 8,5 mm, podczas gdy zimujące samice zaczynają się rozradzać przy wielkości 11 mm. Liczba złożonych jaj jest skorelowana z wielkością samicy i wynosi 11-185 sztuk (Bącela i Konopacka 2005).

Według Dedju (1980) Pontogammarus robustoides jest gatunkiem wybitnie fitofilnym, jednak często jest on znajdowany również na podłożu kamienistym lub piaszczysto-mulistym (Carauşu i in. 1955, Grabowski M. - dane niepubl.). Podobnie jak inne kiełże, gatunek ten jest wszystkożerny; jego pokarm stanowi martwa materia organiczna pochodzenia roślinnego i zwierzęcego, żywe drobne zwierzęta bezkręgowe i narybek (K. Bącela - inf. ustna).

Gatunek ten jest ważnym źródłem pokarmu dla ryb w Wiśle, w Zalewie Wiślanym i w Zalewie Szczecińskim, gdzie rodzime gatunki kiełży są obecnie bardzo nieliczne.

Poza Europą gatunek ten występuje wzdłuż azjatyckich brzegów Morza Czarnego i Kaspijskiego; jest to jednak jego naturalny zasięg, przy tym brakuje danych o inwazji Pontogammarus robustoides w tamtych rejonach (Carauşu i in. 1955, Dedju 1967, Jażdżewski 1980, Konopacka 2004).

W latach 60. ubiegłego wieku P. robustoides został celowo i z powodzeniem wsiedlony do szeregu zbiorników zaporowych na Ukrainie, Litwie i na Kaukazie. Ze Zbiornika Kowieńskiego, zlokalizowanego na rz. Niemen, gatunek ten został następnie wsiedlony do kilku litewskich jezior, jak również do przybałtyckiego, słonawowodnego Zalewu Kurońskiego (Gasjunas 1972, Jażdżewski 1980, Arbaciauskas 2002, Arbaciauskas i Gumuliauskaite 2007; Grabowski i in. 2007). W latach 90. ubiegłego wieku jego obecność odnotowano również we wschodniej części Zatoki Fińskiej (Berezyna i Panov 2003) oraz w jeziorach i kanałach północno-wschodnich Niemiec (Rudolph 1997, Zettler 1998, Martens i in. 1999).

W Polsce gatunek ten został znaleziony po raz pierwszy w roku 1988 w Zalewie Szczecińskim, w 1997 roku jego obecność odnotowano w zbiorniku włocławskim, a na przełomie stuleci występował już również w Zalewie Wiślanym, Zalewie Zegrzyńskim i w jeziorach przymorskich (Konopacka 1998, 2004; Jażdżewski i Konopacka 2000, Jażdżewski i in. 2002, 2004). W latach 2004-2005 gatunek ten zaobserwowano w jeziorach w dolinie dolnej Wisły (j. Lucień, j. Białe) (Grabowski i Bącela 2005, K. Bącela - inf. ustna).

Gatunek ten najprawdopodobniej rozprzestrzenia się wodami przybrzeżnymi Bałtyku, spontanicznie lub za pośrednictwem wód zęzowych i balastowych (Reinhold i Tittizer 1997, 1999; Jażdżewski i in. 2002, Grabowski, Bącela 2005).

Wykazany w Wolińskim Parku Narodowym i Parku Krajobrazowym "Mierzeja Wiślana".

Pontogammarus robustoides jest kiełżem stosunkowo dużym i agresywnym, skutecznie poluje na inne drobne zwierzęta bezkręgowe (Oligochaeta, Chironomidae etc.). Jako gatunek eurytopowy i wszystkożerny może stanowić konkurencję i zagrożenie dla lokalnej bentofauny, również dla rodzimych gatunków Amphipoda (np. Gammarus lacustris w wodach słodkich). W słonawym Zalewie Wiślanym, równolegle z pojawieniem się i zajmowaniem strefy brzegowej akwenu przez P. robustoides i inne obce gatunki obunogów, zaobserwowano zanikanie rodzimych obunogów - Gammarus zaddachi i G. duebeni (Jażdżewski i in. 2004, Grabowski M. i in. - w druku). Możliwy jest także negatywny wpływ tego gatunku na organizmy planktonowe (Zaiko i Olenin 2004).

Jako żywiciel pośredni przywr i kolcogłowów, będących pasożytami ryb i ptaków wodnych, Pontogammarus robustoides jest również wektorem obcych gatunków pasożytów, np. mikrosporidiów i gregaryn (Ovcharenko i in. 2006, Grabowski i in. 2007).

Ze względu na ogromną liczebność populacji, biologię i zajmowane siedliska zwalczanie tego gatunku jest w praktyce niemożliwe. Niewątpliwie pozytywnym skutkiem introdukcji tego gatunku jest wzbogacenie bazy pokarmowej ryb w Zalewie Wiślanym i zbiorniku włocławskim. Dotychczasowe badania wykazały, że Pontogammrus robustoides jest ważnym składnikiem diety ryb z rodziny Percidae i Gobiidae (Kostrzewa i Grabowski 2003, Grabowska i Grabowski 2005).

W Polsce Pontogammarus robustoides może kontynuować swoją inwazję w górę Wisły, Odry, jak również zasiedlać jeziora w dolinach tych rzek. Niewykluczone jest również zawleczenie tego gatunku do jezior mazurskich. Niewątpliwie gatunek ten będzie nadal się rozprzestrzeniał, w tym również w wodach śródlądowych północnych Niemiec. Prognozować można dalsze rozprzestrzenianie się P. robustoides przybrzeżnymi wodami Bałtyku w kierunku Szwecji i Danii, jak również kolonizację ujściowych odcinków rzek i zbiorników wodnych w innych krajach przybałtyckich.

The native range of this gammarid includes brackish lagoons (limans), coastal lakes and lower courses of large rivers in the Caspian Sea and Black Sea basins. In the former Soviet Union the species was introduced into several artificial and natural lakes in Ukraine and Lithuania. After its introduction to the Kaunas artificial reservoir on the Neman River (Lithuania) in 1960s, the species has spread and colonized the Curonian Lagoon. From there it has apparently migrated to Poland, either through the Pregel (Pregoła) system or through the Baltic coastal waters. In our country it was first found in 1988 in the Szczecin Lagoon. Now it occurs in Poland also in the Vistula and Odra deltaic systems and lower courses (including Vistula Lagoon), in Włocławek artificial reservoir, in Jezioro Zegrzyńskie lake as well as in several natural lakes in the lower Vistula valley. The species is an important food source for fish, but is known also to predate upon smaller invertebrates and is a vector of several microparasites carried along from the Ponto-Caspian region.