Corbicula fluminea (O.F. Müller, 1774)

Asian Clam, Asiatic Clam, Prosperity Clam

 introdukcja bieżąca, ostatnie ćwierćwieczeintrodukcja/inwazja kontynentalna, eurazjatyckiaRodzina  Corbiculidae  
Rząd  Veneroida  
Gromada  Bivalvia  małże
Typ  Mollusca  mięczaki
 
 
 
 
 
   

powiększ

powiększ

powiększ

   
Pierwotna ojczyzna gatunku  

Corbicula fluminea pochodzi z Azji, gdzie jest małżem pospolitym, zasiedlającym rozległe tereny tego kontynentu; jego rodzimym miejscem występowania jest dorzecze Ussuri, południowo-wschodnie Chiny oraz Korea (Lachner i in.1970, Domagała i in. 2004, Łabęcka i in. 2005a). Na północy i wschodzie sięga aż po Sachalin, obszar Przymorza i Japonię, na południu i wschodzie po Indonezję, Tajwan i Filipiny, na zachodzie po Zakaukazie i Azję Średnią (Žadin 1952, Morton 1987, za Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990).

   
Podstawowe cechy morfologiczne  

Małż średniej wielkości, o muszli mocnej i grubościennej, w zarysie zaokrąglonej w części przedniej, a bardziej trójkątnej, nieregularnej w tylnej; silnie zaznaczony wierzchołek umieszczony mniej lub bardziej centralnie; brzeg muszli mocny. Powierzchnia muszli pokryta wyraźnymi, koncentrycznymi rowkami i prążkami, wyraźniejszymi w części tylnej. Barwa muszli stosunkowo jasna, świecąca, brązowooliwkowożółta lub dużo ciemniejsza, brązowa i bardziej matowa. Duża zmienność kształtu (obrysu) muszli i jej barwy wiązana jest zwykle z wiekiem małża i środowiskiem, w którym żyje (Sinclair 1971b, Britton i Morton 1986, Morton 1987, Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990). Zamek heterodontowy (Morton 1987, Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990, Domagała i in. 2004). Maksymalna długość muszli może osiągać nawet 65 mm (Hall 1984), jednak przeciętna wielkość to ok. 25 mm (Gottfried i Osborne 1982).

   
Biologia, ekologia  

Corbicula fluminea to małże zwykle obojnacze, rzadziej rozdzielnopłciowe (Morton 1983). Dojrzałość osiągają w wieku 3-9 miesięcy, przy wymiarach 6-10 mm. Wydają rocznie dwie generacje (McMahon 2002). Zapłodnienie wewnętrzne, jaja inkubowane są w jamie płaszczowej i na skrzelach. W organizmie macierzystym przechodzą stadium larwalne trochofory. Dopiero uwolnione na zewnątrz żyją w planktonie w postaci kolejnego stadium larwalnego, tzw. pediveligera. Liczba uwalnianych przez jednego małża larw wynosi od 320 do 387 na dobę, czyli 35-70 tys. na sezon (Gottfried i Osborne 1982, Hall 1984, Balcom 1994). Larwy osiadają na podłożu, z którym powiązane są tylko we wczesnym stadium bardzo słabymi nićmi bisiorowymi (Hall 1984, Kraemer i Galloway 1986, Jenner i Bij de Vaate 1991, Sprung 1993). Małż ten charakteryzuje się, bardzo szybkim tempem wzrostu (McMahon 2002).

Żyje do 4, a niekiedy nawet do 7 lat (Cohen i in. 1984, Hall 1984, Jenner i Bij de Vaate 1991, McMahon 2002). Ze względu na pochodzenie z terenów subtropikalnych ma stosunkowo wysokie wymagania termiczne; może żyć w zakresie temperatur od 2 do 34°C (McMahon 1983). Na obszarach o klimacie umiarkowanym zasiedla głównie wody podgrzane (m.in. związane z systemami chłodzącymi elektrowni czy zakładów przemysłowych). Wymagania termiczne sprawiają, że w okresie jesienno-zimowym w populacjach C. fluminea obserwowana może być silna redukcja liczebności (Mouthon i Parghentanian 2004). Może ona tolerować zasolenie do 13 ppt, a po aklimacji - do 24 ppt (King i in. 1986), choć preferuje niższe wartości zasolenia (Morton i Tong 1986); wg Balcom (1994) do 5-8 ppt. Występuje w rzekach, jeziorach, kanałach i stawach, często w estuariach. Zasiedlać może zarówno środowiska lotyczne, jak i lenityczne, ale zawsze o wodzie dobrze natlenionej (Belanger i in. 1985, Balcom 1994, Stites i in. 1995), chociaż wg Blalock i Herod (1999) osiąga wyższą frekwencję i zagęszczenie w plosach, aniżeli w bystrzach. Stwierdzano ją na dnie piaszczystym (piasek zarówno drobno-, jak i gruboziarnisty), żwirowym lub mulistym, często piaszczystym z domieszką żwiru lub mułu, oraz na innych podłożach, natomiast unika dna pokrytego osadami organicznymi (Gottfried i Osborne 1982, Belanger i in. 1985, Balcom 1994, Blalock i Herod 1999). Zagęszczenie C. fluminea w Europie jest bardzo zróżnicowane: w rzekach Holandii i Niemiec notowano od kilku do 40 osobników na m2 (Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990); w Wielkiej Brytanii, w rzece Chet do 2 500 osobn./m2 (Aldridge i Müller 2001), w Jeziorze Bodeńskim do 3 500 osobn./m2 (Werner i Rothhaupt 2007), a zagęszczenie osobników juwenilnych w Dunaju na Węgrzech sięgało 5 000 osobn./m2 (Csányi 1998-99). Znacznie wyższe zagęszczenia wykazano na półkuli zachodniej.

   
Okoliczności poprzedzające pojawienie się gatunku w Polsce  

Po raz pierwszy Corbicula fluminea poza jej pierwotnym areałem zanotowano w 1924 roku na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej (wyspa Vancouver, Kolumbia Brytyjska, Kanada), a w 1937 r. w stanie Waszyngton, USA (Balcom 1994), choć wspomina się też o pojawieniu się tego gatunku na terenie USA już w końcu XIX wieku (Ecology Group - Education Programs). Uważa się, że małż ten przywieziony został przez imigrantów z Azji jako "produkt" spożywczy (Sinclair 1971a, Fox 1971, za Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990). W 1938 roku C. fluminea została znaleziona w rzece Kolumbia (stan Waszyngton), oraz, w tym samym roku, w Kalifornii (USGS science for a changing world). Z tego rejonu rozprzestrzeniała się na wschód, zwłaszcza od 1957 roku, gdy dotarła do rzeki Ohio. W latach 70. XX wieku zajęła większość zlewni Missisipi i wschodnią część USA (Balcom 1994). W 1973 roku stwierdzono jej obecność w 26 stanach (Fox 1973, Goss i Cain 1977, za Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990), a w roku 1991 już w 35 (Counts 1991, za Serafińskim i in. 2002).

W tym czasie stwierdzono obecność C. fluminea również w Ameryce Południowej, w Wenezueli (Martinez 1987), a prawdopodobnie w latach 1960-1970 została ona introdukowana do estuarium La Plata (Ituarte 1981). Obecnie zasiedla ona system rzeczny Parana-Paragwaj, obejmujący północną Argentynę, Urugwaj, Paragwaj i południową Brazylię (Cataldo i Boltovskoy 1998). Obecność C. fluminea stwierdzono też w Afryce, Australii i na wyspach Oceanu Spokojnego (Serafiński i in. 2002).

W Europie C. fluminea została znaleziona po raz pierwszy w 1980 roku w Portugalii w rzece Tag i we Francji w rzece Dordogne (Mouthon 1981, za Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990). Do roku 1996 we Francji, w Akwitanü, opanowała dorzecze rzek Dordogne, Adour i Garonny (Fontan i Meny 1996), w latach 2001-2003 była badana w dwóch kanałach rzeki Loary w środkowej Francji, ale stwierdzona została tam już wcześniej (Mouthon i Parghentanian 2004). W 1983 roku notowana była w Wezerze, w 1987 roku Renie w Niemczech (Łabęcka i in. 2005b), prawdopodobnie od lat 1985-1986 w Holandii (Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990). W roku 1990 stwierdzona została w środkowym biegu Renu, gdzie rozprzestrzeniała się z prędkością około 85-115 km na rok (Bij de Vaate 1991), w 1991 r. w dolnym biegu Menu (Kinzelbach 1991, za Bij de Vaate i Hulea 2000), natomiast górny bieg Renu skolonizowany został w 1997 r. (Tittizer i Taxacher 1997). W 1992 roku pojawiła się w Dunaju, prawdopodobnie z Renu poprzez kanał Men-Dunaj, otwarty w 1992 roku dla żeglugi (Tittizer i in. 1994). W 1998 roku C. fluminea znaleziono na obszarze północnej Serbii w Dunaju, a w latach 1999-2006 zanotowano w tej rzece wyraźny wzrost jej frekwencji i liczebności, oraz stwierdzono jej obecność w dopływach Dunaju, w Sawie i Cisie (Paunović i in. 2007). W 1999 roku znaleziono ją po raz pierwszy w Dunaju na Węgrzech, na południe od Budapesztu (Csányi 1998-99) oraz w Rumunii (Bij de Vaate i Hulea 2000), a rok później w Czechach, w Łabie (Beran 2000). W 2000 roku zaobserwowano ją także w delcie Dunaju, a rok później opanowała już cały ten obszar (Liashenko i in. 2003). W Jeziorze Bodeńskim pojawiła się również prawdopodobnie ok. 2000 roku (Werner i Rothhaupt 2007). W 2003 roku znaleziono ją na kolejnych stanowiskach na Węgrzech i w Słowacji, w rzekach Dunaj i Ipola (Varga i in. 2003). Poza kontynentem, w Anglii, pojawiła się w hrabstwie Norfolk, prawdopodobnie w 1997 roku w rzece Chet prawdopodobnie w 1997 roku (Hawlett i Baker 1999, Aldridge i Müller 2001), a w 1998 roku stwierdzono ją w Norfolk Broads, na chronionym obszarze na wschód od Norwich (Mueller 2006).

   
Ekspansja/inwazja w Polsce, czas i miejsce  

Corbicula fluminea po raz pierwszy została stwierdzona w podgrzanych wodach kanału Dolnej Odry koło Nowego Czarnowa i Gryfina (Pomorze Zachodnie) w październiku 2003 roku (Domagała i in. 2004). Nie była jeszcze wymieniana rok wcześniej w wydanym przeglądzie fauny bezkręgowej Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Odry (Janicki 2002). Do Polski zawleczona została prawdopodobnie z zachodu Europy. Domagała i in. (2004) podają wiele możliwych mechanizmów zawleczenia: mogła się pojawić się w Odrze razem z narybkiem przywiezionym dla pobliskich hodowli ryb; być może również przywleczona została przez wędkarzy, którzy używali jej jako przynęty; formy młodociane mogły być przyniesione na nogach i w upierzeniu ptaków. W USA wskazywano głównie na możliwość transportu tego małża barkami, z ładunkiem żwiru rzecznego, a także przez ptactwo wodne, akwarystów i, jako przynęta, przez wędkarzy (Lachner i in. 1970, Sinclair 1971a). Najnowsze badania, prowadzone na całej długości Odry, od jej źródeł na terenie Czech do ujścia w Zatoce Pomorskiej, doprowadziły do wykrycia w 2005 roku pustych muszli, a w 2006 - żywych osobników C. fluminea w środkowym i górnym biegu rzeki. Jednocześnie dwukrotne (maj i październik) badania, przeprowadzone w 2006 roku wskazują na wyraźne rozszerzanie się zasięgu i liczebności tego gatunku (Wawrzyniak-Wydrowska - 2007). W 2007 roku (B. Wawrzyniak-Wydrowska, inf. ustna) małż ten występował już w dolnym biegu Odry na odcinku od Gryfina do Szczecina.

   
Występowanie na terenach chronionych  

Prawdopodobnie w Parku Krajobrazowym "Dolina Dolnej Odry", w pobliżu którego gdzie stwierdzono ją po raz pierwszy w 2003 roku (Domagała i in. 2004).

   
Wpływ na ekosystemy i gatunki rodzime  

W piśmiennictwie istnieje z jednej strony opinia, że C. fluminea raczej nie wypiera rodzimych gatunków mięczaków, zarówno ze względu na inne wymagania termiczne, jak i na słabe zdolności przyczepiania się do podłoża, ograniczone tylko do krótkiego okresu życia, co sprawia, że nie jest ona konkurentem dla innych organizmów obrastających (Bij de Vaate i Greijdanus-Klaas 1990, Werner i Rothhaupt 2006). Badania wykazały jednak, że przy dużych zagęszczeniach C. fluminea wypiera rodzime gatunki Unionidae i Sphaeriidae (Gardner i in. 1976, Kraemer 1979, Gottfried i Osborne 1982, Stites i in. 1995 oraz Strayer 1999). Filtracyjny sposób odżywiania sprawia, że C. fluminea w niektórych środowiskach może mieć negatywny wpływ na liczebność fitoplanktonu, a co za tym idzie i na natlenienie wody (Cohen i in. 1984).

   
Szkodliwość, profilaktyka i zwalczanie  

C. fluminea zaliczana jest do gatunków obrastających urządzenia hydrotechniczne. W USA, ze względu na duże zagęszczenia, stanowi poważne zagrożenie dla działalności różnego typu urządzeń i systemów wodnych (Lachner i in. 1970, Sinclair 1971a, Hall 1984, Kraemer i Galloway 1986, Stites i in. 1995). Prowadzono tam badania nad metodami zwalczania i profilaktyki, m.in. chlorowanie, oddziaływanie jonami metali ciężkich, oddziaływania termiczne i mechaniczne (Doherty i in. 1986, 1987; Balcom 1994). W Europie, w Mozie i systemie kanałów żeglownych Belgii, oraz we Francji, w zlewni Garonny C. fluminea spowodowała problemy hydrotechniczne, jakie obserwowano dotąd tylko w przypadku racicznicy zmiennej (Swinnen i in. 1998, za Serafińskim i in. 2002).

   
Prognoza  

W Niemczech i w Holandii panuje opinia, że mimo stosunkowo słabszej niż u innych małży zdolności do rozprzestrzeniania się, wobec istnienia w Europie gęstej sieci dróg wodnych należy się spodziewać opanowania przez C. fluminea kolejnych cieków.

Chociaż C. fluminea lepiej toleruje zanieczyszczenia niż gatunki rodzimych małży (Jenkinson 1979), to ze względu na wymagania termiczne wydawałoby się, że nie może dojść do masowego występowania tego gatunku i zagrożenia dla systemów wodnych. W naszej strefie klimatycznej C. fluminea nie osiąga bardzo dużych liczebności, bo większość populacji zimą ginie, a tylko mała jej część przeżywa w refugiach, z których zachodzi rekolonizacja (Jenner i Bij de Vaate 1991). Jednak fakt pojawienia się trwałej populacji C. fluminea w cieku o temperaturze zbliżonej zimą do 0°C (Janech i Hunter 1995) wskazuje, że gatunek ten ma możliwość przystosowania się do warunków panujących w naszych naturalnych, nie podgrzanych wodach.

   
Literatura  
  • Aldridge D.C., Müller S.J. 2001. The Asiatic clam, Corbicula fluminea, in Britain: current status and potential impacts. Journal of Conchology 37: 177-183.
  • Balcom N.C. 1994. "Aquatic immigrants of the Northeast, No 4: Asian clam, Corbicula fluminea", Connecticut Sea Grant College Program. http://www.sgnis.org/publicat/nespp_4.htm
  • Belanger S.E., Farris J.L., Cherry D.S., Cairns J.Jr. 1985. Sediment preference of the freshwater Asiatic clam, Corbicula fluminea. Nautilus 99 (2-3): 66-73.
  • Beran L. 2000. First record of Corbicula fluminea (Mollusca: Bivalvia) in the Czech Republic. Acta Societatis Zoologicae Bohemicae 64: 1-2.
  • Bij de Vaate A. 1991. Colonization of the German part of the River Rhine by the Asiatic clam, Corbicula fluminea Müller, 1774 (Pelecypoda, Corbiculidae). Bulletin Zoölogisch Museum. Universiteit van Amsterdam 13 (2): 13-16.
  • Bij de Vaate A., Greijdanus-Klaas M. 1990. The Asiatic clam, Corbicula fluminea (Müller, 1774) (Pelecypoda, Corbiculidae), a new immigrant in the Netherlands. Bulletin Zoölogisch Museum. Universiteit van Amsterdam 12(12): 173-177.
  • Bij de Vaate A., Hulea O. 2000. Range extension of the Asiatic clam Corbicula fluminea (Müller, 1774) in the River Danube: first record from Romania. Lauterbornia 38: 23-26.
  • Blalock H.N., Herod J.J. 1999. A comparative study of stream habitat and substrate utilized by Corbicula fluminea in the New River, Florida. Florida Scientist 62: 145-151.
  • Britton J.C., Morton B. 1986. Polymorphism in Corbicula fluminea (Bivalvia: Corbiculoidea) from North America. Malacological Review 19: 1-43.
  • Cataldo D., Boltovskoy D. 1998. Population dynamics of Corbicula fluminea (Bivalvia) in the Paraná River Delta (Argentina). Hydrobiologia 380: 153-163.
  • Cohen R., Dresier P.V., Phillips E., Cory R. 1984. The effect of the Asiatic clam Corbicula fluminea on the phytoplancton on the Potomac river, Maryland. Limnology and Oceanography 29: 170-180.
  • Counts C.L. 1991. Corbicula (Bivalvia: Corbiculidae). Trytonia 21: 1-134.
  • Csányi B.1998-99. Spreading invaders along the Danubian highway: first record of Corbicula fluminea (O. F. Müller, 1774) and C. fluminalis (O. F. Müller, 1774) in Hungary (Mollusca: Bivalvia). Folia Historico-Naturalia Musei Matraensis 23: 343-345.
  • Doherty F.G., Farris J.L., Cherry D.S., Cairns J. 1986. Control of the freshwater fouling bivalve, Corbicula fluminea by Halogenation. Archives of Environmental Contamination and Toxicology 15: 535-542.
  • Doherty F.G., Cherry D.S., Cairns J.Jr. 1987. Spawning periodity of the Asiatic clam Corbicula fluminea in the New River, Virginia. American Midland Naturalist 117: 71-82.
  • Domagała J., Łabęcka A. M., Pilecka-Rapacz M., Migdalska B. 2004. Corbicula fluminea (O.F. Müller, 1774) (Bivalvia: Corbiculidae) - a species new to the Polish malacofauna. Folia Malacologica 12 (3): 145-148.
  • Ecology Group - Education Programs. http://www.pnl.gov/ecology/Rivers/Aquarium/Clam.html Fontan B., Meny J. 1996. Note sur l'invasion de Corbicula fluminea dans le réseau hydrographique de la région Aquitaine et précision sur son spectre écologique. Préfecture de la Région Aquitaine. Direction Régionale de l'Environnement, Aquitaine. Service de l'Eau et des Milieux Aquatiques. Réf: S/02/96/04, MFN 1218: 1-9.
  • Fox R.O. 1971. The Corbicula story: Chapter three. Echo 4: 20.
  • Fox R.O. 1973. The Corbicula story: Chapter five. Echo 5: 19.
  • Gardner J.Jr., Woodall W., Staants A., Napoli J. 1976. The invasion of the Asiatic clam (Corbicula manilensis Phil.) in the Altamaha River, Georgia. Nautilus 90: 117-125.
  • Goss L.B., Cain C. 1977. Power plant condenser and service water system fouling by Corbicula, the Asiatic clam. In: L.D. Jensen and M. Dekker (eds) Biofouling control procedures: Technology and ecological effects. New York: 11-25.
  • Gottfried P.K., Osborne J.A. 1982. Distribution, abundance and size of Corbicula manilensis (Philippi) in a spring-fed central Florida stream. Florida Scientist 45 (3): 178-188.
  • Hall J.J. 1984. Production of immature Corbicula fluminea (Bivalvia: Corbiculidae) in Lake Norman, North Carolina. Nautilus 98 (4): 153-159.
  • Hawlett D., Baker R. 1999. Corbicula fluminea (Müller): New to UK. Journal of Conchology 36: 83-83.
  • Ituarte C.F. 1981. Primera noticia acerca de la presencia de pelecipodos asiáticos en el área Rio Platense. Neotropica 27: 79-82.
  • Janicki D. 2002. Fauna bezkręgowa Parku Krajobrazowego Dolina Dolnej Odry. W: Jasnowska J. (red.) Dolina Dolnej Odry. Monografia przyrodnicza Parku Krajobrazowego. Societas Scientiarum Stetinensis, Szczecin: 263-267.
  • Janech M.G., Hunter R.D. 1995. Corbicula fluminea in a Michigan river: Implications for low temperature tolerance. Malacological Revue 28: 119-124.
  • Jenkinson J.J. 1979. The occurrence and spread of Corbicula manilensis in east-central Alabama. Nautilus 94 (4): 149-153.
  • Jenner H.A., Bij de Vaate A. 1991. Wordt de Aziatische mossel Corbicula fluminea een prlaag in Nederland? H2O 24 (4): 101-103.
  • King C.A., Langdon C.J., Counts C.L. 1986. Spawning and early development of Corbicula fluminea (Bivalvia: Corbicularidae) in laboratory culture. American Malacological Bulletin 4 (1): 81-88.
  • Kinzelbach R. 1991. Die Körbchenmuscheln Corbicula fluminalis, Corbicula fluminea und Corbicula fluviatilis in Europa (Bivalvia: Corbiculidae). Mainzer Naturwisenschaftliches Archiv 29: 215-228.
  • Kraemer L.R. 1979. Corbicula (Bivalvia: Sphaeriacea) vs. indigenous mussels (Bivalvia: Unionacea) in U.S. rivers. A hard case for interspecific competition? American Zoologist 19: 1085-1096.
  • Kraemer L.R., Galloway M.L. 1986. Larval development of Corbicula fluminea (Müller) (Bivalvia: Corbiculacea): an appraisal of its heterochrony. American Malacological Bulletin 4 (1): 61-79.
  • Lachner E.A., Robins C.R., Courtenay W.R.Jr. 1970. Exotic fishes and other aquatic organisms introduced into North America. Smithsonian Contributions to Zoology 59: 1-29.
  • Liashenko A.V., Sinicyna O.O., Voloshkevich E.V. 2003. Małże - osiedleńcy dolnego Dunaju. XIX Krajowe Seminarium Malakologiczne, Słupsk: 24-24.
  • Łabęcka A.M., Domagała J., Pilecka-Rapacz M. 2005a. First record of Corbicula fluminalis (O. F. Müller, 1774) (Bivalvia: Corbiculidae) in Poland. Folia Malacologica 13 (1): 25-27.
  • Łabęcka A.M., Domagała J., Pilecka-Rapacz M. 2005b. Charakterystyka konchiometryczna Corbicula fluminea (O. F. Müller, 1774) (Bivalvia: Corbiculidae) z dolnoodrzańskiej malako- i tanatocenozy. [Conchiometric characteristics of Corbicula fluminea (O. F. Müller, 1774) (Bivalvia: Corbiculidae) from the Dolna Odra malaco- and tanatocenosis.] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego 411, Acta Biologica 12: 49-55.
  • Martinez R.E. 1987. Corbicula manilensis molusco introducido en Venezuela. Acta Cientifica Venezolana 38: 384-385.
  • McMahon R. 1983. Ecology of an invasive pest bivalvia, Corbicula. In: The Mollusca, Academic Press, New York, 6: 505-561.
  • McMahon R.F. 2002. Evolutionary and physiological adaptations of aquatic invasive animals: r selection versus resistance. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 59 (7): 1235-1244.
  • Morton B. 1983. The sexuality of Corbicula fluminea (Müller) in lentic and lotic waters in. Hong Kong. Journal of Molluscan Studies 49 (1): 81-83.
  • Morton B. 1987. Polymorphism in Corbicula fluminea (Bivalvia: Corbiculoidea) from Hong Kong. Malacological Review 19: 105-127.
  • Morton B., Tong K.Y. 1986. The salinity tolerance of Corbicula fluminea (Bivalvia: Corbiculoidea) from Hong Kong. Malacological Review 18: 91-95.
  • Mouthon J. 1981. Sur la présence en France et au Portugal de Corbicula (Bivalvia, Corbiculidae) originaire d'Asia. Basteria 45: 109-116.
  • Mouthon J., Parghentanian T. 2004. Comparison of the life cycle and population dynamics of two Corbicula species, C. fluminea and C. fluminalis (Bivalvia: Corbiculidae) in two French canals. Archiv für Hydrobiologie 161(2): 267-287.
  • Mueller S. 2006. Invasion of Corbicula fluminea, the Asiatic Clam, into the Norfolk Broads. http://www.zoo.cam.ac.uk/zoostaff/aldridge/corbicula.html
  • Paunović M., Csányi B., Knežević S., Simić V., Nenadić D., Jakovčev-Todorović D., Stojanović B., Cakić P. 2007. Distribution of Asian clams Corbicula fluminea (Müller, 1774) and C. fluminalis (Müller, 1774) in Serbia. Aquatic Invasions 2 (2): 99-106.
  • Serafiński W., Krodkiewska M., Strzelec M. 2002. Czy azjatycki małż Corbicula fluminea (Müller) zagraża słodkowodnym środowiskom w Polsce? [Are the freshwater habitats in Poland threatened by Asiatic clam Corbicula fluminea (Müller)?] Przegląd Zoologiczny XLVI (1-2): 19-26.
  • Sinclair R.M. 1971a. Annotated bibliography on the exotic bivalve Corbicula in North America, 1900-1971. Sterkiana 43: 11-18.
  • Sinclair R.M. 1971b. Corbicula variation and Dreissena parallels. The Biologist 53 (3): 153-159.
  • Sprung M. 1993. Other life; an account of present knowledge of the larval phase of Dreissena polymorpha. In: Nalepa T.F., Schloesser D.W. (eds) Zebra mussels: biology, impacts and control. Lewis Publ.: 39-53.
  • Stites D.L., Benke A.C., Gillespie D.M. 1995. Population dynamics, growth, and production of the Asiatic clam, Corbicula fluminea, in a Blackwater River. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 52: 425-437.
  • Swinnen F., Leynen M., Sablon R., Duvivier L., Vanmaele R. 1998. The Asiatic clam Corbicula (Bivalvia: Corbiculidae) in Belgium. Bulletin del l′Instut Royal Des Scienses Naturelles de Belgique, Sciences de la Terre Biologie. 68: 47-53.
  • Tittizer T., Leuchs H., Banning M. 1994. Das Makrozoobenthos der Donau im Abschnitt Kehlheim-Jochenstein (Donau-km 2414-2202). Limnologie aktuell 2: 173-188.
  • Tittizer T., Taxacher M. 1997. Erstnachweis von Corbicula fluminea/fluminalis (Müller 1774) (Corbiculidae, Mollusca) in der Donau. Lauterbornia 31: 103-107.
  • USGS science for a changing world. Department of the Interior U.S. Geological Survey Florida Carribean Science Center. http://www.fcsc.usgs.gov
  • Varga A., Kovács T., Juhász P. 2003. Sphaerium (Cyrenastrum) solidum (Normand, 1844), Corbicula fluminea (O.F. Müller, 1774) újabb magyarországi és szlovákiai előfordulása (Bivalvia: Sphaeriidae, Corbiculidae). Malakológiai Tájékoztató [Malacological Newsletter] 21: 69-72.
  • Wawrzyniak-Wydrowska B. 2007. Preliminary studies on the occurrence of the Asiatic clam Corbicula fluminea (O. F. Müller, 1774) (Bivalvia: Corbiculidae) in River Odra (Poland). World Congress of Malacology, Antwerp, Belgium: 238-239.
  • Werner S., Rothhaupt K.-O. 2007. Effects of the invasive bivalve Corbicula fluminea on settling juveniles and other benthic taxa. Journal of North American Benthological Society 26 (4): 673-680.
  • Žadin V.I. 1952. Molljuski presnych i solonowatych vod SSSR, Opredelitieli po faunie SSSR, 46. Akademia Nauk SSSR, Moskva-Leningrad: 1-374.
   
Streszczenie  

Corbicula fluminea is a freshwater mussel originating from East and South-East Asia. In 1924 it appeared in the western part of North America where it was most probably introduced accidentally or deliberately (as food) by China emigrants, and colonized a large part of the United States. From there the species was brought to Europe; in 1980 it was observed in the environs of Lisbona and Bordeaux, and next it colonized large areas in the western and central parts of the continent. In Poland it was first noted in 2003, in the heated waters of the Lower Odra channel near Nowy Czarnów and Gryfino. In 2006 Asian Clam was found at some localities in the upper and middle courses of the Odra River where one could observe the growth of its population and a gradual increase in the area of its occurrence. In 2007 the species was recorded from the lower course of the Odra River. It could have been introduced to our waters with fry or by anglers (as bait); juvenile forms could have been brought on legs or feathers of birds. In the USA it was indicated that this mussel could have been transported on barges with river gravel load. Asian Clam inhabits rivers, lakes, ponds, canals and estuaries; it occurs on sandy, gravel or muddy bottoms, avoiding bottoms covered by organic sediments. Occurring in large densities (to a few thousand ind./m2), it may strongly affect native biocenoses. Because of high temperature requirements, it inhabits in our climatic zone mainly artificially heated waters; in waters of normal temperature it does not reach high numbers, its population being considerably reduced in winter.

   
Opracowanie  Anna Stańczykowska, Andrzej Kołodziejczyk
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2008-2014