Oxytelus migrator Fauvel, 1904
kozubek wędrownik

 introdukcja bieżąca, ostatnie ćwierćwieczeintrodukcja/inwazja kontynentalna, eurazjatyckiaRodzina  Staphylinidae  kusakowate
Rząd  Coleoptera  chrząszcze
Gromada  Insecta   owady
Typ  Arthropoda  stawonogi
 
 
 
 
 
   

powiększ

powiększ

powiększ

   
Pierwotna ojczyzna gatunku  

Południowo-wschodnia Azja; stosunkowo późne opisanie gatunku przez Fauvel'a (1904) - świadczy, być może - o zebraniu materiału typowego już na obszarze inwazyjnym.

   
Podstawowe cechy morfologiczne  

Drobny kusak o długości 2-2,7 mm; ciało smolisto-brunatne, pokrywy błyszczące, ciemne, brunatno-czerwone; nogi i czułki żółto-czerwone (Lohse 1989).

   
Biologia, ekologia  

Chrząszcz epigeiczny; w Europie spotykany najczęściej parasynantropijnie na polach uprawnych i w ogrodach, gdzie przebywa w kompoście, nawozie stajennym i oborniku.

   
Okoliczności poprzedzające pojawienie się gatunku w Polsce  

Po raz pierwszy stwierdzony w Finlandii (1975), północnych Niemczech (Holsztyn - 1977), oraz w Szwecji i Danii (1978), a następnie w krajach Beneluksu, innych częściach Niemiec oraz w Czechach i na Morawach (Burakowski i in. 2000, Silfverberg 2005). Dekadę 1971-80 można uznać za fazę inicjalną ekspansji w Europie. Ponieważ brak dotychczas doniesień o pojawach gatunku poza Europą Środkową i Fennoskandią, można przypuszczać, iż było to zawleczenie transportowe (koleją lub komunikacją lotniczą) do któregoś z miast tego regionu, zapewne z jakimiś towarami pochodzenia roślinnego.

   
Ekspansja/inwazja w Polsce, czas i miejsce  

W Polsce odłowiony po raz pierwszy w 1985 r. w Puszczy Knyszyńskiej metodą ad lucem (Kubisz i Szwałko 1994).

   
Występowanie na terenach chronionych  

Jedyne dotychczas znane stanowisko w Polsce znajduje się na obszarze Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej.

   
Wpływ na ekosystemy i gatunki rodzime  

Nie stwierdzono oddziaływania na biocenozy rodzime Nie można jednak wykluczyć negatywnego oddziaływania gatunku na inne komponenty preferowanych mikrobiotopów.

   
Szkodliwość, profilaktyka i zwalczanie  

Nie stwierdzono jakichkolwiek szkód wyrządzanych w sensie gospodarczym.

   
Prognoza  

Sądząc z tempa ekspansji w ostatnim ćwierćwieczu XX w. - prawdopodobnie gatunek występuje już w całej Europie Północnej i Środkowej, skąd w najbliższym czasie może rozszerzać się promieniście w kierunku zachodnim, południowymi wschodnim.

   
Literatura  
  • Burakowski B., Mroczkowski M., Stefańska J. 2000. Chrząszcze Coleoptera. Uzupełnienia tomów 2-21. Katalog fauny Polski, część XXIII, tom 22. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa: 1-252 + mp. nlb.
  • Fauvel A. 1904. Staphylinides éxotiques nouveaux 2e Partie (1). Revue d'Entomologie, Caen, 23: 76-112.
  • Kubisz D., Szwałko P. 1994. Chrząszcze (Coleoptera) nowe dla fauny Polski. Wiadomości Entomologiczne 13: 13-19.
  • Lohse G.A. 1989. Familie: Staphylinidae, 121-240. In: Lohse G.A., Lucht W.H. (eds) Die Käfer Mitteleuropas. 1. Supplementband mit Katalogteil. Goecke, Evers, Krefeld 1-321.
  • Silfverberg H. 2005. Newcomers in the coleopteran fauna of northern Europe, In: Skłodowski J., Huruk S., Barševskis A., Tarasiuk S. (eds) Protection of Coleoptera in the Baltic Sea Region. Warsaw Agricultural University Press: 93-101.
   
Streszczenie  

Oxytelus migrator Fauv. originated from southeast Asia but it seems that it was described already as an invader. In the Baltic countries and in Central Europe it has been noted since the mid-1970s. It has been introduced probably by human transport (by air, by sea, or by railway) with products of plant origin. In Poland it was first found in 1985, in the Puszcza Knyszyńska forest in the northeastern part of the country. In Europe this epigeic flying beetle is found in field crops and gardens where it lives in compost heaps and manure. Taking into account the rate of its expansion in the last decade of the 20th century, one may expect that this species has already colonized the whole of Central Europe and Fennoscandia and that the range of its occurrence will quickly spread to the east, west and south. It is a species of no economic importance and its impact on the environment and populations of the related native species of the genus Oxytelus is unknown.

   
Opracowanie  Jerzy Pawłowski
   
 

COPYRIGHT © IOP PAN 2008-2014