Region Nowego Jorku (USA).

Obszar naturalnego występowania obejmuje północno-wschodnią część Ameryki Północnej.

Występuje w rzekach Labradoru, w dopływach Zatoki Hudsona i Wielkich Jezior, w ciekach gór Alleghanów spływających do Missisipi i rzekach wybrzeża atlantyckiego po Georgię (Scott i Crossman 1973).

Budowa ciała zbliżona jest do sylwetek innych gatunków pstrągów, co jest wynikiem przystosowania do górnych odcinków cieków o silnym prądzie. Jest ono wydłużone, umiarkowanie bocznie ścieśnione, silnie hydrodynamiczne (Balon 1980). Za jedną z cech odróżniających pstrąga źródlanego od innych gatunków pstrągów można uznać dużą i wysoką głowę z dużym końcowym otworem gębowym, wskazującym na drapieżny tryb życia. Głowa duża, kości szczękowe sięgają poza tylną krawędź oka. Jama gębowa jest silnie uzębiona. Łuski drobne, cykloidalne. Linia naboczna prosta. Płetwa ogonowa silnie wcięta u osobników młodszych. Ubarwienie grzbietu zmienne, od brunatnego, oliwkowozielonego do ciemnobrązowego, a nawet czarnego. Boki jaśniejsze stają się srebrno-białe na brzuchu. Głowa i grzbiet z reguły pokryte marmurkowym wzorem, utworzonym przez jasnożółte lub kremowe faliste linie, które na bokach rozpraszają się, tworząc liczne biało-kremowe, koliste plamy. Pomiędzy nimi występują małe wiśniowoczerwone plamy obwiedzione niebieską obwódką. Przedni brzeg płetw parzystych oraz płetwy odbytowej jest śnieżnobiały, od strony wewnętrznej podkreślony czarną linią. Pozostała część tych płetw ma czerwonawe zabarwienie. U form wędrownych osobniki spływające do morza stają się srebrzyste, szkarłatnie opalizujące, a boki mają pokryte czerwonymi plamami. Formy młodociane (parr) mają 8-10 dużych, owalnych, ciemnych plam rozmieszczonych wzdłuż linii nabocznej (Scott i Crossman 1973).Wyraźne różnice między samcami i samicami zaznaczają się w budowie głowy, która u tych pierwszych jest wyraźnie większa i bardziej spiczasta. Ponadto u starszych samców na żuchwie może występować hak. Różnice między osobnikami obu płci wyraźnie zaznaczają się w czasie tarła, szczególnie u samców, które przybierają jaskrawe karminowoczerwone zabarwienie brzusznej strony ciała - od głowy aż do trzonu ogona (Kaczkowski 1996, Goryczko 2000).

Pstrąg źródlany jest gatunkiem zimnolubnym, występującym w górskich strumieniach o czystej wodzie i oligotroficznych jeziorach. Optymalne temperatury mieszczą się w przedziale 7-18°C (Carlander 1969). Toleruje dość znaczne zakwaszenie wody, nawet do 4,0 pH. W potokach najchętniej zasiedla odcinki źródłowe charakteryzujące się małymi wahaniami temperatury wody w ciągu roku (Gąsowska 1962, Scott i Crossman 1973, Goryczko 2000). Gatunek ten nie wymaga osłony brzegów lub zagłębień dna dostarczających schronienia, i z tego względu jest odpowiednim do zarybiania czystych i uregulowanych strumieni (Gąsowska 1962).

Pstrąg źródlany jest drapieżnikiem. Jego ofiarami są pijawki, skorupiaki, owady wodne i lądowe, pająki oraz ryby - głównie głowaczowate, ciernikowate i karpiowate, a także ikra i młodociane osobniki własnego gatunku oraz płazy. Duże osobniki, szczególnie w północnej części zasięgu, zjadają latem duże ilości drobnych ssaków, głównie norniki i nornice (Scott i Crossman 1973, Fraser 1983). Pstrągi wsiedlone do tatrzańskich jezior są głównie planktonożerne, zaś latem pożerają również (nieliczne) dorosłe postacie owadów lądowych (Gliwicz 1963).

Dojrzałe osobniki tylko w okresie rozrodu podejmują krótkie wędrówki w poszukiwaniu odpowiednich do tarła stanowisk, wędrując w górne odcinki cieków lub gromadząc się w jeziornych wypłyceniach. W pozostałych okresach prowadzą rezydentalny tryb życia. W warunkach naturalnych pstrąg ten dojrzewa w trzecim, a czasami część osobników już w drugim roku życia. Natomiast w hodowlach stawowych zazwyczaj większość ryb (samce) dojrzewa już w drugim roku. Przeciętna płodność w warunkach hodowlanych waha się od 1000 do 2000, przy średniej ok. 1300 ziaren ikry na kilogram masy ciała samicy (Goryczko 2000). Ikra pstrąga źródlanego ma bursztynowe zabarwienie. Średnica dojrzałej ikry waha się od 3,5 do 5,0 mm, przy średniej ok. 4,0 mm.W swojej ojczyźnie, ze względu na rozległy areał występowania, tarło odbywa się od późnego lata (sierpień) i może przeciągać się do początków zimy (grudzień) (Scott i Crossman 1973). W naszej strefie klimatycznej odbywa się zazwyczaj od października do stycznia z nasileniem w połowie listopada. Rozpoczyna się gdy temperatura wody spadnie poniżej 9°C (Gąsowska 1962, Rolik i Rembiszewski 1987, Goryczko 2000).

W strumieniach pstrąg źródlany na tarliska wybiera pokryte żwirem wypłycenia w głównym nurcie o głębokości do 60 cm. Tarło może odbywać się również na wypłyceniach jezior, w których znajduje się denny wypływ wód gruntowych lub występuje niewielki przepływ wody (Curry i in. 1995). Gniazdo budowane jest przede wszystkim przez samicę, która w okresie reprodukcyjnym może się trzeć z kilkoma partnerami.

Rozwój złożonych jaj uzależniony jest od szeregu czynników środowiska, a przede wszystkim od temperatury wody i stężenia tlenu. Przy temperaturze wody 5°C wylęg następuje po ok. 100 dniach, a w temperaturze 10°C po 50 dniach. Optymalne temperatury inkubacji mieszczą się w granicach 4,5-9,0°C. Temperaturą letalną jest 11,7°C (Scott i Crossman 1973), choć Power (1980) podaje, że ikra pstrąga źródlanego może rozwijać się normalnie w temperaturze wody do 15°C.

W Ameryce Północnej wprowadzony najpierw w zachodnie rejony oraz na kontynent południowoamerykański. Później introdukowany także do Nowej Zelandii i Europy (Mac Crimmon i Scott-Campbell 1969, Goryczko 2000). Do Niemiec, w dorzecze Dunaju, Renu i Łaby sprowadzony dla celów hodowlanych i wędkarskich pod koniec XIX wieku (Boye 2003).

Pierwsze próby wprowadzenia pstrąga źródlanego do Polski miały miejsce w 1881 r., a materiał zarybieniowy, w formie narybku, pochodził z Niemiec. Zarybiono nim Czarny Staw Gąsienicowy w Tatrach. W 1909 r. wpuszczony został do Zielonego Stawu Gąsienicowego (Kot 1994). Zarybiano nim też (1892-1913) dolnośląskie wody (dorzecze Nysy Kłodzkiej, Bobru, Kaczawy) oraz potoki Karkonoszy (Witkowski i Jabłoński 1985). W okresie II wojny światowej wsiedlony został do górnego i środkowego dorzecza Warty (Jaskowski 1962). Po wojnie kontynuowano zarybienia w Tatrach, wprowadzając ten gatunek ponownie do Czarnego, Zielonego, Przedniego, Długiego i Litworowego Stawu Gąsienicowego oraz Morskiego Oka (1949 r.), a także prowadzono je na terenie woj. lubelskiego (rzeczka Biała Łada). W 1969 r. ponownie sprowadzono ten gatunek z Kanady, celem zarybienia karpackich dopływów Wisły (m.in. Dunajca) (Paschalski 1951, Żarnecki 1955, Witkowski 1996).

Poza Tatrami, w wodach otwartych gatunek ten spotykany jest sporadycznie, głównie poniżej ośrodków hodowlanych. Obecnie zaledwie kilka gospodarstw na południu (Jura Krakowsko-Częstochowska, Beskidy), jak i północny (Pomorze) nadal prowadzi hodowlę pstrąga źródlanego (Goryczko 2000).

Wprowadzany i występujący w stawach (jeziorach) i potokach Tatrzańskiego PN (Kot 1994, Witkowski 1996). Natomiast prawdopodobnie już zanikł w potokach Karkonoskiego PN (Witkowski i Jabłoński 1985), choć populacja tego gatunku za sprawą Czeskiego Związku Wędkarskiego (ČRS) egzystuje w górnej Izerze (Witkowski i in. 2006).

Krzyżuje się z rodzimym pstrągiem Salmo trutta m. fario, których mieszańce (tzw. tygrysy) są bezpłodne. Pstrąg źródlany przyczynia się w ten sposób do obniżenia potencjału rozrodczego autochtonicznych populacji pstrąga, a w kilku przypadkach przyczynił się nawet do jego wyparcia (Jara i in. 1972). Wprowadzenie S. fontinalis do tatrzańskich jezior spowodowało ponadto niekorzystne zmiany w strukturze fauny planktonowej skorupiaków (Gliwicz 1963, Dawidowicz i Gliwicz 1983), a prawdopodobnie i zanik reliktowego liścionoga Branchinecta paludosa (Smagowicz i Dyduch 1980).

W wodach otwartych, poddanych eksploatacji wędkarskiej uciekinierzy z ośrodków hodowlanych są szybko wyławiani przez wędkarzy. W razie potrzeby wyeliminowania tego gatunku z terenu TPN, możliwe jest zastosowanie selektywnych piscicidów (np. rotenone).

Pojedyncze osobniki w wodach otwartych (poza TPN) nie tworzą trwałych, samorozradzających się populacji, które byłyby zdolne dalej się rozprzestrzenić. Gatunek w wodach polskich nieinwazyjny, podtrzymywany sztucznie.

The natural range of the species is north-eastern North America, from the rivers of Labrador and Hudson Bay and Great Lakes to Georgia. To Europe (Germany) Speckled Brood Trout was introduced for aquaculture and sport (angling) at the end of the 19^th century. In Poland the first attempts at its introduction into tarns of the Tatra Mts. took place in 1881. Later on, there were frequent introductions into open waters but without greater success. Scarce local populations were quickly eliminated by anglers. Currently, in Poland only a few fish farms located in Jura Krakowsko-Częstochowska and Pomerania breed Brook Trout and single individuals are found in the rivers of these regions. In Polish waters it is not considered as an invasive species because its occurrence is confined to the cool, uppermost reaches of streams. Occurring in stable and numerous populations (Tatra tarns), Brook Trout hybridizes with autochtonous Salmo trutta m. fario, affecting its reproduction potential. In addition, the species contributed to the decline of Branchinecta paludosa in this area and caused unfavorable changes in the structure of planktonic crustaceans.