Aktualności
ŻYCZENIA ŚWIĄTECZNE 22 12 2022
z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia
życzymy Państwu
wielu głębokich i radosnych przeżyć,
wewnętrznego spokoju, wytrwałości
oraz sukcesów i spełnienia najskrytszych marzeń
w nadchodzącym 2023 Nowym Roku.
Dyrekcja Instytutu Ochrony Przyrody
Polskiej Akademii Nauk
NOWA PUBLIKACJA 22 12 2022
Pszenica, nawozy i kryzysy - nowa publikacja!
Celem artykułu było przedstawienie wielkości produkcji i dawek nawozów stosowanych przez producentów pszenicy. W artykule dr inż. Wiktor Halecki z Instytutu Ochrony Przyrody PAN zmapował potencjalną produkcję i dawki nawozów dla pszenicy w różnych regionach świata. Ponadto, przeprowadził analizę luki produkcyjnej oraz ocenił wpływ czynników klimatycznych (średnich opadów i temperatury z wielolecia) na globalne ograniczenia eksportu pszenicy ozimej.
Wraz z nasileniem się zmian klimatycznych i kryzysu energetycznego, łańcuchy dostaw nawozów NPK (azot, fosfor i potas) stają się bardziej niestabilne. Z uzyskanych wyników możemy wnioskować, że kraje europejskie i Stany Zjednoczone mają wysoki potencjał produkcji pszenicy. Kraje rozwinięte posiadają znaczne zasoby nawozów azotowych, fosforowych i potasowych. Kryzys podaży pszenicy może być spowodowany napiętą sytuacją geopolityczną, w tym agresją militarną i embargiem gospodarczym. Ukraina ma dużą lukę w plonach (różnica między obecnymi plonami w gospodarstwie, a potencjalnymi plonami, gdy uprawy są uprawiane przy optymalnym zaopatrzeniu w składniki odżywcze i ochronie przed szkodnikam), wahającą się w granicach 4,5-7 Mg/ha. Na tej podstawie naukowcy zalecają decydentom skupienie się na jakości plonów w celu zwiększenia produkcji krajowej.
"Global wheat production and threats to supply chains in a volatile climate change and energy crisis"
Wiktor Halecki, Dawid Bedla
Link: https://doi.org/10.3390/resources11120118
NOWA PUBLIKACJA 22 12 2022
Panele fotowoltaiczne, energia słoneczna i góry - nowa publikacja!
Celem pracy było ukazanie rozkladu energii promieniowania słonecznego dla powiatu nowotarskiego. W tym artykule dr inż. Wiktor Halecki z Instytutu Ochrony Przyrody PAN wykonał mapę lokalizacji powiatu nowotarskiego oraz granice parków narodowych, otoczających badany teren. Ponadto, obliczył wskaźnik GHI (ang. Global Horizontal Irradiation/Irradiance; suma promieniowania bezpośredniego i rozproszonego otrzymanego na płaszczyźnie poziomej), przedstawiając rozkład przestrzenny dla całej Polski.
Wysoki wzrost populacji ludzkiej oraz dynamiczny rozwój społeczno-gospodarczy przyczyniły się do zwiększenia zapotrzebowania na energię elektryczną. Obecnie energia elektryczna wytwarzana jest głównie z wydobywanych i spalanych paliw kopalnych oraz z elektrowni jądrowych. Kryzys geopolityczny zmusza ludzkość do refleksji nad poszukiwaniem alternatywnych źródeł energii. W pracy dokonano analizy wielkości potencjalnego promieniowania słonecznego. Dodatkowo obliczono ilość energii uzyskanej przez systemy fotowoltaiczne w okresie 12 miesięcy oraz sumę roczną, a także niewykorzystaną energię promieniowania słonecznego. Stwierdzono, że badane obiekty posiadają potencjał słoneczny w zakresie od 113 kWh/m² do 1314 kWh/m². Ze względów procesowych tylko 18 do 203 kWh/m², mogło zostać przetworzone na energię elektryczną, co stanowi w przybliżeniu 1/5 całego promieniowania. Wyniki mogą być przydatne do wskazania najlepszego obszaru inwestycji dla zakładów komercyjnych i gospodarstw domowych w obszarze górskim. Nadwyżki uzyskanej energii powinny być magazynowane lub sprzedawane do sieci energetycznej.
"Spatial solar energy potential of photovoltaic panels surrounded by protected mountain ranges"Tomasz Stachura, Wiktor Halecki, Dawid Bedla, Krzysztof Chmielowski
Link: https://ceer.com.pl/resources/html/article/details?id=233299
NOWA PUBLIKACJA 20 12 2022
Szopy, geny i inwazje - nowa publikacja!
Maciej K. Konopiński, Anna M. Fijarczyk, Aleksandra Biedrzycka. 2022. Complex patterns shape immune genes diversity during invasion of common raccoon in Europe – Selection in action despite genetic drift. Evolutionary Applications. https://doi.org/10.1111/eva.13517
Co sprawia, że niektóre gatunki przeniesione poza swój naturalny zasięg zaczynają się szybko rozprzestrzeniać zagrażając gatunkom rodzimym, wpływając negatywnie na ekosystemy i bioróżnorodność? Przetrwają ci, którzy potrafią się dostosować do warunków w nowym siedlisku. W nowym artykule dr hab. Aleksandra Biedrzycka i dr Maciej Konopiński z naszego Instytutu wraz z dr Anną Fijarczyk z Laval University Département de Biologie, Université Laval, Québec, Canada szukali molekularnych śladów adaptacji w genach związanych z odpornością u gatunku inwazyjnego w Europie – szopa pracza. Szopy rozprzestrzeniają się z niezwykłą łatwością, a ich populacje, również w Polsce osiągają ogromne zagęszczenia. Utrzymanie zmienności w genach immunologicznych powinno gwarantować lepszą obronę przed patogenami, często innymi niż te, z którymi gatunek miał do czynienia w swoim naturalnym środowisku. Jednocześnie można przewidywać, że zmienność ta jest tracona w czasie zakładania inwazyjnych populacji.
Naukowcy porównali zmienność markerów SNP w 110 genach immunologicznych pomiędzy populacjami z naturalnego zasięgu szopa oraz dwoma typami populacji inwazyjnych – o stosunkowo wysokiej zmienności i mocno ograniczonej zmienności genetycznej. Wykazali, że zmienność tych genów jest kształtowana przez procesy demograficzne, ale również przez dobór naturalny. Wskazali również grupę genów, na którą działa dobór równoważący. Co najciekawsze, wykazali, że ślad działania doboru jest wyraźniejszy w populacjach o mniej ograniczonej zmienności. Potwierdza to teorię, że populacje inwazyjne, którym udało się zachować, lub wytworzyć już w nowym zasięgu wyższy poziom zmienności (np. przez mieszanie się niespokrewnionych ze sobą populacji introdukowanych), łatwiej adaptują się do nowego środowiska i mogą stać się potencjalnie bardziej niebezpiecznymi „najeźcami”.
ROZSTRZYGNIĘCIE KONKURSU 19 12 2022
W dniu 19 grudnia 2022 rozstrzygnięto konkurs (z dnia 14 listopada) na stypendium Narodowego Centrum Nauki dla studenta w ramach projektu przyznanego w konkursie SONATA 16 2020/39/D/ST10/01935 "Makroplastik w rzece górskiej i pogórskiej"
Zgodnie z 3 ust. 13 Regulaminu przyznawania stypendiów naukowych w projektach badawczych finansowanych ze środków Narodowego Centrum Nauki (zał. do uchwały Rada NCN nr 25/2019 z dnia 14 marca 2019.) IOP PAN informuje, że w ramach konkursu na stypendium naukowe NCN, do udziału w realizacji projektu badawczego, zakwalifikowany został Wojciech Haska.
ZAWIADOMIENIE O WYBORZE DYREKTORA IOP PAN 16 12 2022
Konkurs z dnia 14 września 2022 r. na stanowisko Dyrektora Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie na 4-letnią kadencję rozpoczynającą się w dniu 1 stycznia 2023 r. został rozstrzygnięty.
W wyniku tego konkursu Stanowisko Dyrektora Instytutu powierzono Dr hab. Elżbiecie Wilk-Woźniak, Prof. IOP PAN.
Więcej informacji w ZAWIADOMIENIU
IOP PAN PARTNEREM NAUKOWYM COGITEON 14 12 2022
Miło nam poinformować, że Instytut Ochrony Przyrody PAN został Partnerem Naukowym Małopolskiego Centrum Nauki Cogiteon.
13 grudnia 2022 r. podpisano porozumienie o współpracy między Instytutem Ochrony Przyrody PAN a Małopolskim Centrum Nauki Cogiteon, które dotyczy przede wszystkim działań związanych z promocją przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i popularyzującym wiedzę naukową. Porozumienie podpisali: Dyrektor IOP PAN – dr hab. Elżbieta Wilk-Woźniak, prof. IOP PAN oraz Piotr Szymański, Dyrektor MCN Cogiteon. Bardzo się cieszymy i już nie możemy doczekać się wspólnych działań i projektów.
NOWA PUBLIKACJA 13 12 2022
Landscape engineering and aesthetics approaches to design a community garden: Social activity zones appraisal in the envisaged Drwinka River Park (Kraków, Poland)
W związku z tym, że miasta rozwijają się zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, przestrzeń miejska musi być efektywnie wykorzystywana. Aby prawidłowo kształtować środowisko miejskie, należy osiągnąć równowagę między terenami inwestycyjnymi, a obszarami cennymi przyrodniczo. W ostatnich latach uwagę rządu przykuwa planowanie przestrzenne, zwłaszcza rozwój zieleni miejskiej. Ochrona krajobrazu miejskiego jest istotnym elementem rozwoju gospodarczego, dlatego niezbędne jest odpowiedzialne zarządzanie terenami zielonymi. Jednak racjonalne zarządzanie zielenią miejską wydaje się być ciągle dużym wyzwaniem dla władz miasta. W planie zagospodarowania przestrzennego, można wyznaczyć miejsca pod nową roślinność, odnowić zniszczone tereny zielone lub zmienić przeznaczenie terenów poprzemysłowych. Celem artykułu jest przedstawienie spójnego projektu odnowienia osiedla, ze szczególnym uwzględnieniem zieleni w planowanym Parku Rzecznym w Krakowie. Utworzenie ogrodu społecznego sprzyja spotkaniom towarzyskim, a także podnosi estetykę przestrzeni miejskiej i jakość życia. Parki i ogrody społeczne są wymienione, jako strategiczne elementy wyposażenia infrastruktury miasta i komponent przestrzeni publicznej do spotkań i rekreacji lub innych aktywności.
Link do artykułu: https://aupcstudianaturae.up.krakow.pl/article/view/9330
NOWA PUBLIKACJA 09 12 2022
Effects of Land Use on the Ecohydrology of River Basin in Accordance with Climate Change
W książce znajdują się rozdziały przedstawiające m.in. ekohydrologiczne aspekty prac badawczych i zagadnienia środowiskowe dotyczące użytkowania terenu. Całość okraszona jest wątkami omawiającymi skutki zmian klimatycznych w zlewniach. Przykładowo, ukazany został proces zanikania — ważnego z historycznego punktu widzenia — jeziora zlokalizowanego niedaleko miasta Meksyk. Szczegółowo omówiono efekt pustynnienia w Dolinie Meksykańskiej, ale uważny czytelnik, może się również doszukać ciekawych technik prowadzenia gospodarki wodnej zarówno w Polsce, jak i Chinach.
Link do książki: https://www.mdpi.com/books/book/6290
SEMINARIUM PTH 08 12 2022
Szanowni Państwo,
Członkowie i Sympatycy
Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego
Polskie Towarzystwo Hydrobiologiczne, Oddział w Krakowie, zaprasza na seminarium online w TEAMS (szczegóły poniżej)
16 grudnia 2022 o godzinie 12:00 (piątek)
Podczas seminarium zostaną wygłoszone dwa referaty:
- Dr hab. Tadeusz Fleituch „Zagrożenie globalnym ociepleniem z perspektywy wodnych rozdrabniaczy bezkręgowych
- Dr hab. Antoni Amirowicz "Czy potrafimy pomóc karpackim rybom?
Serdecznie zapraszamy!
W imieniu Zarządu
dr hab. Tadeusz Fleituch, prof. IOP PAN
Sekretarz Krakowskiego Oddziału PTH
......................................................................................................................................
Spotkanie w aplikacji Microsoft Teams:
Dołącz na komputerze lub w aplikacji dla urządzeń przenośnych
Kliknij tutaj, aby dołączyć do spotkania
Identyfikator spotkania: 368 537 713 142
Kod dostępu: LZ9MNw
Pobierz aplikację Teams | Dołącz w Internecie
Dowiedz się więcej Opcje spotkania|
NOWA PUBLIKACJA 08 12 2022
Assessment and planning of green spaces in urban parks: A review
Tereny miejskie wymagają większych nakładów na utrzymanie zieleni, gdyż stają się coraz bardziej atrakcyjne dla interesariuszy. W rezultacie parki miejskie są bardziej wartościowe. Dlatego polityka zrównoważonego rozwoju i planowanie przestrzenne są niezbędne dla wszystkich dużych miast na świecie. Ocena dostępności terenów zielonych wymaga odpowiednich środków zaradczych. W niniejszym artykule przeglądowym przeanalizowano sposoby poprawy samopoczucia mieszkańców w publicznych przestrzeniach zielonych oraz w strefach o potencjalnych konfliktach społecznych. Stosując techniki GIS (Geographic Information System), możliwe jest ukierunkowanie odpowiednich zmian w przestrzeni miejskiej. Stwierdzono, że wysoki wskaźnik terenów zielonych jest związany z tworzeniem tzw. klinów. Oznacza to, że możliwe jest dostosowanie zieleni miejskiej do typu układu architektonicznego osiedla, zaprojektowanie planu zieleni miejskiej oraz opracowanie rozwiązań eliminujących niedokładne zarządzanie. Aby zapewnić społeczeństwu zachowanie cennych krajobrazów i dóbr kultury poprzez trwałą zieleń, kliny zieleni muszą być starannie pielęgnowane.
Link do artykułu: https://doi.org/10.1016/j.scs.2022.104280
NOWA PUBLIKACJA 07 12 2022
Chemical structure of stabilizing layers of negatively charged silver nanoparticles as an effector of shifts in soil bacterial microbiome under short-term exposure
Aktywność mikrobiomu glebowego została badana. Poziom uwalniania jonów Ag+ był odpowiedzialny za bakteriostatyczne działanie AgNPs (nanocząstek połączonych ze srebrem) w glebie. Uwalnianie jonów jest z kolei uwarunkowane strukturą chemiczną warstw stabilizujących. Ponadto wyniki naszych badań wskazały, że różnice w strukturze chemicznej warstw stabilizujących AgNPs, mogą modyfikować pewne specyficzne ścieżki metaboliczne bakterii glebowych. Na podstawie wyników można przypuszczać, że AgNPs, wpływając na homeostazę metali w glebie, zakłóca procesy asymilacji azotu przez bakterie. Dodatkowo uwalnianie związki chelatujące i ligandy, pochodzące z rozpuszczonej materii organicznej, ulegają zmianie. Ważnym spostrzeżeniem jest fakt, że wszystkie zastosowane związki spowodowały całkowite zubożenie bakterii z rodzaju Pseudomonas, które są podstawowymi mikrobiotami glebowymi.
Link do artykułu: https://www.mdpi.com/1660-4601/19/21/14438
OGŁOSZENIE O PRACĘ - KSIĘGOWOŚĆ 06 12 2022
Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie poszukuje osoby na stanowisko: księgowa / księgowy
ZAKRES ZADAŃ
- Obsługa systemu bankowości elektronicznej, codzienny monitoring przepływu środków pieniężnych (import wyciągów bankowych i ich księgowanie, wprowadzanie przelewów bankowych)
- Obsługa i prowadzenie kasy gotówkowej
- Bieżąca kontrola rozliczeń z kontrahentami – dbałość o terminową zapłatę zobowiązań oraz egzekwowanie należności.
- Rozliczanie delegacji krajowych i zagranicznych oraz pobranych przez pracowników zaliczek
- Kontrola dokumentów źródłowych pod względem formalno-rachunkowym zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz nadzór nad ich prawidłowym obiegiem
- Dekretowanie i księgowanie faktur zakupowych i sprzedażowych
- Uzgadnianie kont księgowych.
- Wystawianie faktur sprzedażowych
- Obsługa finansowo-księgowa grantów krajowych i projektów unijnych realizowanych w Instytucie
- Wykonywanie innych czynności związanych z bieżącym funkcjonowaniem działu księgowości
Więcej informacji w OGŁOSZENIU
NOWA PUBLIKACJA 02 12 2022
Pilnowanie horyzontu – nowe zagrożenia i nowe możliwości ochrony małży słodkowodnych w Global Change Biology
Małże słodkowodne należą do jednej z najbardziej zagrożonych grup organizmów na świecie. Mają ogromne znaczenie dla funkcjonowania ekosystemów słodkowodnych dzięki swojej zdolności do efektywnego filtrowania wody, unieczynniania zawiesin i zanieczyszczeń, dzięki czemu poprawiają nie tylko jakość wody, ale i funkcjonowanie pozostałych organizmów słodkowodnych. Pomimo swojego powszechnego występowania i ogromnej biomasy osiąganej w naturalnych ciekach wodnych, nie są znane społeczeństwom i dlatego ich wymieranie przechodzi niezauważone. Ochroną małży słodkowodnych zajmuje się sieć kilkudziesięciu naukowców z Europy i świata, w ramach europejskiego projektu COST CA18239, który jest kierowany przez Tadeusza Zająca, profesora Instytutu Ochrony Przyrody PAN. Sieć „CONFREMUS” (www.confremus.eu) zainicjowała proces globalnego pilnowania horyzontu zdarzeń, mogących mieć wpływ na wymieranie tej grupy.
Każdy z ekspertów na podstawie publikacji i osobistego doświadczenia identyfikował dowolną liczbę problemów i zjawisk istotnych dla ochrony małży, zidentyfikowano ich ogółem 56. Następnie cała grupa w toku kilku rund dyskusji nad zanonimizowanymi opisami zjawisk, wybrała 14 spośród nich, uporządkowanych w pięciu grupach:
AUTECOLOGIA. Okazało się, że, jak zwykle w przypadku bezkręgowców, niewiele wiadomo o tej grupie, a bez tego trudno ocenić przyczyny obserwowanych ostatnio masowych wymierań małży. Pomimo ich powszechnego występowania, biomasy i ogromnego wpływu na ekosystemy, nie wiadomo, co decyduje o ich kondycji, podobnie jest, co trudno sobie wyobrazić, z ich pokarmem, który jest znany tylko z bardzo ogólnych badań. Mięczaki są silnie narażone na ataki patogenów, szczególnie pasożytów, i proces ten może mieć ogromne znaczenie, gdy np. 75% populacji może być bezpłodna na skutek inwazji pasożytniczych przywr.
POPULACJA. W większości rozwiniętych krajów znaczne środki inwestuje się w aktywną ochronę małży, jednak dzieje się to bez wystarczającego przygotowania naukowego i oceny skutków takich projektów, które nie muszą być pozytywne. Ciekawym i ciągle mało zbadanym zagadnieniem jest całkowita zależność rozwoju dużych małży słodkowodnych od okresu larwy, która by się przeobrazić musi pasożytować przez dłuższy czas na odpowiednim gatunku ryby – zależności te ciągle są słabo poznane, nawet dla silnie zagrożonych gatunków.
ZAGROŻENIA GLOBALNE. Związane są przede wszystkim z obserwowanym na całym globie kurczeniem się zasobów wód słodkich. Problem jest potęgowany ciągłym zapotrzebowaniem na kruszywa (piasek, żwir) dostępne na obszarach dolin rzecznych. Kruszywa to drugi po wodzie słodkiej najsilniej eksploatowany zasób naturalny. Obydwa zjawiska niszczą siedliska małży, a będą się nasilać w miarę postępów urbanizacji świata. Zupełnie nieoczekiwanym zagrożeniem jest zanieczyszczenie wód słodkich lekami, środkami hormonalnymi i kosmetykami mającymi silne oddziaływanie biologiczne, np. antydepresantami sztucznie wyzwalającymi rozród u małży. Globalne zanieczyszczenie nanomateriałami (np. mikro/nanoplastikiem) było już identyfikowane, wiadomo, że małże mogą je usuwać, jednak nie znany jest wpływ tego czynnika na same małże. Nie znamy możliwości występowania synergii, np. między antydepresantami wywołującymi sztucznie rozród u małży i środkami antykoncepcyjnymi zmieniającymi płeć ich żywicieli, czyli ryb. Obydwa te zanieczyszczenia występują w znacznych ilościach w rzekach poniżej ośrodków miejskich. Wiele państw przeprowadza projekty renaturyzacji rzek, które są szansą dla zachowania małży, jednak w wielu przypadkach mogą one prowadzić do wyginięcia tej grupy.
BIORÓŻNORODNOŚĆ. Większość ocen światowej bioróżnorodności nie uwzględnia bezkręgowców, dotyczy to również małży. Nawet taksonomia tej grupy nie została opracowana dla bardzo dużych obszarów globu, podobnie rozmieszczenie, centra różnorodności i zróżnicowanie genetyczne, podczas gdy wymieranie małży jest bardzo szybkie.
ŚWIADCZENIA EKOSYSTEMOWE. Choć ogromną rolę ekosystemową małży słodkowodnych zakładano od dawna, stopień zbadania tego zjawiska jest znikomy. Małże te dostarczają bardzo wielu dóbr i świadczeń: pożywienia dla ludzi i zwierząt, leków, kosmetyków, materiału dekoracyjnego (muszli, macicy perłowej i pereł), oczyszczają wody, unieczynniają szkodliwe substancje, wpływają na obieg substancji w ekosystemach, tworzą siedliska dla innych gatunków, modyfikują sieci troficzne, w niektórych kulturach mają znaczenie kultowe, czy zdobnicze. Te zalety małży są nieznane ogółowi społeczeństw, a bez podniesienia ich świadomości efektywna ochrona małży i zasobów wód słodkich będzie niemożliwa.
Pilnowanie horyzontu ma jedną podstawową zaletę: umożliwia działanie wyprzedzające. Wielu strat możemy uniknąć przed zaistnieniem czy rozpowszechnieniem się niekorzystnego zjawiska, zadając kłam powiedzeniu „mądry ochroniarz po szkodzie”…
Artykuł jest powszechnie dostępny na stronie: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/gcb.16510
NOWA PUBLIKACJA 02 12 2022
Capacity of river valleys to retain nutrients from surface runoff in urban and rural areas (Southern Poland)
Link do artykułu: https://www.mdpi.com/2073-4441/14/20/3259
SEMINARIUM ISEZ PAN 01 12 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się we środę 7 grudnia 2022 r. o godzinie 10:00 w sali konferencyjnej ISEZ PAN (ul. Sławkowska 17, Kraków). Wykład zatytułowany „Ćmy z innego świata: biogeografia rodzaju Euchromia (Lepidoptera: Erebidae: Arctiinae: Arctiini)” przedstawi mgr Marcin Wiorek (ISEZ PAN).
OBRONA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ 01 12 2022
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody PAN informuje, że w dniu 7 grudnia 2022 roku o godz. 1100 w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie al. Mickiewicza 33 odbędzie się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Moniki Eliasz-Kowalskiej.
Tytuł rozprawy:
„Wpływ wybranych czynników środowiskowych na różnorodność okrzemek (Bacillariophyta) oraz na wartości wskaźników okrzemkowych jezior Wigierskiego Parku Narodowego'' ("Effect of selected environmental factors on diatoms’ diversity (Bacillariophyta) and on the values of diatom indexes on the lakes of the Wigry National Park”).
Więcej informacji w zawiadomieniu.
SEMINARIUM IOP PAN 28 11 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN w środę 30 listopada o godz. 12.00 w sali seminaryjnej IOP PAN (ul. Mickiewicza 33, Kraków). Naszą prelegentką będzie dr Abbey Wilson, biolożka drapieżnych prowincji Terytoriów Północnozachodnich w Yellowknife w Kanadzie, która wygłosi referat pt. „Development of hormone biomarkers for long-term monitoring of brown bear populations".
OFERTA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO W PROJEKCIE 25 11 2022
Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie poszukuje doktoranta zainteresowanego modelowaniem ekologicznym, do realizacji zadań w projekcie badawczym pt. „Modelowanie populacji małych roślinożerców w obliczu zmian klimatycznych”, finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu OPUS 22 (nr 2021/43/B/NZ8/03327).
Kierownik projektu: Kamil Bartoń
Czas zatrudnienia: 18 miesięcy (początek zatrudnienia: styczeń 2023)
Wysokość i okres pobierania stypendium: 2000 zł/miesiąc (koszty całkowite) przez okres do 18 miesięcy
Więcej w OFERCIE
SEMINARIUM IOP PAN 24 11 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN w najbliższy poniedziałek 28 listopada o godz. 12.00 w sali seminaryjnej IOP PAN (ul. Mickiewicza 33, Kraków).
Naszą prelegentką będzie mgr Monika Eliasz-Kowalska, która wygłosi referat pt. „Wpływ wybranych czynników środowiskowych na różnorodność okrzemek (Bacillariophyta) oraz na wartości wskaźników okrzemkowych jezior Wigierskiego Parku Narodowego"
Jest to wystąpienie próbne przed obroną doktoratu.
WARSZTATY W MUZEUM NARODOWYM W KRAKOWIE 18 11 2022
W niedzielę 20 listopada br. odbędą się kolejne warsztaty z cyklu "Przyroda i sztuka" z udziałem naszego Instytutu.
Warsztaty mają charakter popularnonaukowy i składają się z prezentacji oraz mini-warsztatów artystycznych. Skierowane są zarówno do dzieci jak i dorosłych. Warsztaty będą odbywały się w Gmachu Głównym Muzeum Narodowym w Krakowie, w sali edukacyjnej (al. 3 Maja 1).
PROGRAM:
10.00 "Wyspiański oczami biologa”
11.30 "Wyspiański oczami biologa”
13.30 "Przyrodnicze poszukiwania i inspiracje"
15.00 "Przyrodnicze poszukiwania i inspiracje"
Udział w warsztatach jest bezpłatny. Konieczna rezerwacja: Centrum Informacji i Rezerwacji MNK, rezerwacja@mnk.pl lub tel. 12 43 35 744 (czynne od pon. do pt. w godz. 9:00–16:00).
Więcej_informacji:_https://mnk.pl/aktualnosci/dzien-otwarty-muzeow-krakowskich-w-muzeum-narodowym-w-krakowie
Serdecznie zapraszamy!
KOMPENDIA ZWALCZANIA WYBRANYCH INWAZYJNYCH GATUNKÓW OBCYCH 18 11 2022
Zachęcamy do zapoznania się z kompendiami dotyczącymi metod zwalczania inwazyjnych gatunków raków i żółwi.
W ich treści zebrano i przedstawiono m.in. szczegółowe informacje dotyczące identyfikacji i morfologii wybranych inwazyjnych gatunków obcych, a także metod, które można stosować w celu ograniczenia ich liczebności oraz rozprzestrzeniania się. Opisy sposobów realizacji działań oparte są o doświadczenia wynikające z prowadzenia prac terenowych polegających na testowaniu wybranych metod zwalczania.
Wojciech Solarz, Karolina Mazurska, Grzegorz Cierlik (red.) 2022. Metody zwalczania inwazyjnych gatunków obcych raków. Kompendium. GDOŚ, Warszawa: 119 s.
Niniejsze publikacje są efektem współpracy naukowców z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, Instytutu Nauk o Zwierzętach SGGW w Warszawie, Uniwersytetu Szczecińskiego oraz ekspertów niezależnych.
Publikacje powstały w ramach projektu pn. „Opracowanie zasad kontroli i zwalczania inwazyjnych gatunków obcych wraz z przeprowadzeniem pilotażowych działań i edukacją społeczną” (POIS.02.04.00-00-0100/16-00 ) realizowanego przez Generalną Dyrekcję Ochrony Środowiska i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska.
Więcej_na_stronie:_https://projekty.gdos.gov.pl/kompendia-zwalczania-wybranych-inwazyjnych-gatunkow-obcych
SEMINARIUM IOP PAN 15 11 2022
Zapraszamy na kolejne seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w środę 16.11.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Naszym prelegentem będzie dr Kamil Najberek (IOP PAN), który przedstawi referat zatytułowany: "Czynniki determinujące inwazyjność obcych roślin z rodzaju Impatiens oraz przykłady ich negatywnego oddziaływania na rośliny rodzime, uprawne i gospodarkę człowieka".
Link do seminarium IOP PAN 16.11.2022 r.
Serdecznie wszystkich zapraszamy!
MAGISTRANT POSZUKIWANY! 14 11 2022
Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie poszukuje studenta studiów II stopnia do realizacji tematu pracy magisterskiej w ramach projektu badawczego nr 2020/39/D/ST10/01935 „Makroplastik w rzece górskiej i pogórskiej", finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu SONATA 16.
Imię i nazwisko potencjalnego promotora pomocniczego: dr Maciej Liro (IOP PAN)
Więcej informacji:
https://www2.ncn.gov.pl/baza-ofert/?akcja=wyswietl&id=192613
Stypendium w ramach projektu Narodowego Centrum Nauki nr 2020/39/D/ST10/01935 „Makroplastik w rzece górskiej i pogórskiej", finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu SONATA 16.
Czas zatrudnienia: 12 miesięcy z możliwością przedłużenia do 20 miesięcy (początek zatrudnienia nie wcześniej niż od stycznia 2023)
Wysokość i okres pobierania stypendium: 1000zł/miesiąc (koszty całkowite) przez okres do 20 miesięcy
Więcej w OFERCIE
SEMINARIUM IB PAN 14 11 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, które odbędzie się 15 listopada 2022 r. (wtorek), o godzinie 10:00. Podczas seminarium dr hab. Magdalena Szechyńska-Hebda wygłosi referat:
Być albo nie być – strategia przetrwania z roślinnym tweetowaniem w tle
Seminarium odbędzie się stacjonarnie w IB PAN na sali Prof. B. Pawłowskiego.
SEMINARIUM IOP PAN 10 11 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w poniedziałek 14.11.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Prelegentem będzie Dr Manuel Díaz (PhD candidate at the Estacion Biologina de Doñana EBD CSIC), który wygłosi referat: "Bears in periurban and agricultural landscapes: an ecological and social approach to the new conservation challenges of the Cantabrian brown bear population".
Link do seminarium IOP PAN 14.11.2022 r.
Serdecznie wszystkich zapraszamy!
NOWY ZESZYT CZASOPISMA "CHROŃMY PRZYRODĘ OJCZYSTĄ" JESIEŃ, 2022! 07 11 2022
Ukazał się kolejny numer kwartalnika "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" jesień, 2022
Chrońmy Przyrodę Ojczystą” (ISSN: 0009-6172) to czasopismo adresowane do przyrodników, zarówno profesjonalnie zajmujących się ochroną przyrody, jak i amatorsko zainteresowanych związaną z nią problematyką.
Celem czasopisma jest popularyzacja idei i wspomaganie praktyki ochrony przyrody poprzez publikowanie oryginalnych prac dotyczących aktualnej problematyki z tej dziedziny. Teksty publikowane są w języku polskim.
Papierową,_pełną_wersję_bieżącego_oraz_archiwalnych_numerów "Chrońmy_Przyrodę_Ojczystą"_można_nabyć_w_naszym_instytucie:
http://www.iop.krakow.pl/sprzedaz_wydawnictw_1_143.html
Więcej_informacji_o_aktualnym_numerze:
https://www.iop.krakow.pl/artykuly_1_548.html?wydawnictwo_id=379
Informacje_redakcyjne:
http://www.iop.krakow.pl/informacje_redakcyjne_1_151.htm
OBRONY ROZPRAW DOKTORSKICH 04 11 2022
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody PAN informuje, że w dniu 8 listopada 2022 roku w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie al. Mickiewicza 33 odbędą się publiczne obrony rozpraw doktorskich:
mgr Aleksandra Splitt godz. 9:00 więcej w ZAWIADOMIENIU
mgr inż. Adam Flis godz. 11:00 więcej w ZAWIADOMIENIU
mgr inż. Michał Bełcik godz. 13:30 więcej w ZAWIADOMIENIU
W obronie można uczestniczyć po zalogowaniu się na stronę: https://teams.microsoft.com/l/meetup-join/19%3ameeting_MjI1Zjc0NjYtMTI2Mi00ODZkLWFlZWMtMzNjZTlhYWI4Njky%40thread.v2/0?context=%7b%22Tid%22%3a%220236f996-c55c-4640-bca7-9a1d5c2e61dd%22%2c%22Oid%22%3a%22584355e6-56e9-451b-9122-144efd985fae%22%7d
SEMINARIUM IOP PAN 02 11 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w środę 02.11.2022, o godz. 11.tej, on-line na platformie Teams.
Prelegentem będzie mgr inż. Adam Flis (IOP PAN), który wygłosi referat: „Biologia lęgowa bączka Ixobrychus minutus w warunkach stawów rybnych”.
Link do seminarium IOP PAN 02.11.2022 r.
SEMINARIUM IOP PAN 27 10 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w najbliższy poniedziałek 31.10.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Tym razem będziemy mieli możliwość wysłuchania dwóch wystąpień:
1. Mgr Michał Bełcik (IOP PAN) wygłosi referat pt. "Czynniki wpływające na występowanie ptaków w wyspach leśnych"
2. Mgr Aleksandra Splitt (IOP PAN) wygłosi referat pt. „Wybrane aspekty biologii murarki ogrodowej (Osmia rufa) w różnych środowiskach”
Link do seminarium IOP PAN 31.10.2022 r.
Serdecznie wszystkich zapraszamy!
NOWA PUBLIKACJA 26 10 2022
Przyspieszone klucie owadów w dobie globalnego ocieplenia w połączeniu ze stresem wywołanym obecnością drapieżnika zasadniczo wpływają na kondycję i liczebność insektów.
Mateusz Raczyński i Szymon Śniegula z Instytutu Ochrony Przyrody PAN oraz Robby Stoks z Katolickiego Uniwersytetu w Leuven w Belgii zbadali wpływ ocieplenia klimatu oraz obecności w środowisku drapieżnego okonia pospolitego na rozwój ważki tężnicy wytwornej.
Drapieżniki wyższego rzędu mogą oddziaływać na swoje ofiary bezpośrednio - poprzez polowanie oraz pośrednio - poprzez mimowolne wydzielanie do środowiska substancji chemicznych. Substancje te, nazywane kairomonami, ostrzegają organizmy z niższych poziomów troficznych o obecności w otoczeniu drapieżnika. Potencjalne ofiary mogą dzięki temu dostosować swoje zachowanie i tempo rozwoju, zmniejszając w ten sposób ryzyko śmierci. Zazwyczaj odbywa się to jednak kosztem innych cech, np. obniżonej masy lub ilości zgromadzonych substancji budulcowych. Ponadto ważki są kanibalami, a termin ich klucia determinuje, które osobniki w populacji zostają kanibalami, a które ich ofiarami. Tłumaczy się to różnicą rozmiarów między larwami, z przewagą dla tych większych. Jednak dodatkowy stres związany z presją ze strony okonia może wpływać na interakcje kanibalistyczne larw. Nie jest wyjaśnione, jak na tego rodzaju interakcje ekologiczne może wpłynąć wzrost temperatury spowodowany zmianami klimatu.
Badania wykonane w ramach grantu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (numer grantu 2017/25/B/NZ8/01852).
Link do artykułu: https://www.nature.com/articles/s41598-022-22110-6
Fot. Brochard Christophe
Ryc. Mateusz Raczyński
SEMINARIUM IOP PAN 21 10 2022
Serdecznie zapraszamy na seminarium naukowe Instytutu Ochrony Przyrody PAN które odbędzie się 24 października 2022 (poniedziałek), o godzinie 13-tej, w sali konferencyjnej.
Seminarium zostanie wygłoszone przez prof. Tadeusza Zająca.
Tytuł seminarium:
„’State of the art’, ‘research priorities’, ‘road map’ – naukowo ważne czy tylko bicie piany?"
SEMINARIA INOŚ UJ 18 10 2022
Zapraszamy na seminaria Instytutu Nauk o Środowisku - Uniwersytet Jagielloński.
Harmonogram seminariów w semestrze jesiennym roku akademickiego 2022/2023
NOWA PUBLIKACJA 13 10 2022
Praca ukazała się otwartym dostępie w International Journal of Environmental Research and Public Health: https://doi.org/10.3390/ijerph191912969
KONFERENCJA PROJEKTU ECOPOND 12 10 2022
Nasze wydarzenie odbędzie się w czwartek, 20 października br. i jest podzielone na dwie części:
- konferencyjną (09:00-12:00) - prezentującą wyniki prowadzonych w ramach projektu badań (INSTYTUT OCHRONY PRZYRODY PAN, al. A. Mickiewicza 33, aula)
- warsztatową (13:30-17:00) - pokazy, prezentacje, eksperymenty w namiotach edukacyjnych dla grup szkolnych i mieszkańców Krakowa (Plac Franciszkański 4)
Będzie nam niezmiernie miło gościć Państwa w krótce w auli naszego Instytutu, a po południu w jednym z namiotów edukacyjnych!
Wspólnie odkryjmy, co w stawie piszczy?
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM WYDARZENIA
NOWA PUBLIKACJA 12 10 2022
Co zrobić, gdy jakiś temat w nauce staje się gorący? Gdy setki naukowców zdają sobie sprawę, że to ważne i dość chaotycznie włączają się w temat? Co zrobić by ten znaczny wysiłek nie szedł na marne by nie dublowano badań i by wyścig z czasem, gdy problem jest naglący, nie został przegrany? Odpowiedź na to pytanie to publikacja mapy drogowej. Duże małże słodkowodne z grupy najad (Unionida) notują znaczne spadki liczebności a zasięg ich występowania staje się mniejszy i coraz bardzie dziurawy. Ich wymieranie przybiera ostatnio charakter masowy, co znajduje odzwierciedlenie w mediach i budzi poważne zaniepokojenie społeczeństwa. Z takich właśnie względów, naukowcy zajmujący się tą grupą i środowiskami wód słodkich założyli sieć naukową CONFREMUS „Conservation of freshwater mussels: pan-European approach”, finansowaną z projektu COST CA18239. Jednym z celów sieci jest uporządkowanie i stymulacja badań tej grupy organizmów. Z tego właśnie względu powstała publikacja „A roadmap for the conservation of freshwater mussels in Europe”, której jednym z autorów wiodących był pracownik IOP PAN, prof. Tadeusz Zając, przewodniczący Komitetowi Zarządzającemu sieci. Artykuł opublikowany w Conservation Biology opisuje bieżące problemy, z którymi nauka powinna się uporać w obliczu wymierania tej grupy i spodziewanych potężnych zmian środowiskowych.
Artykuł jest opublikowany w systemie Open Access i jest dostępny pod adresem: https://doi.org/10.1111/cobi.13994
SEMINARIUM IOP PAN 11 10 2022
Serdecznie zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się 17 października 2022 (poniedziałek), o godzinie 12-tej, w sali konferencyjnej.
Naszym gościem będzie mgr Paulina Idczak z Katedry Fizjologii Zwierząt i Neurobiologii (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu), która wygłosi referat zatytułowany "Zamarznąć aby przeżyć: jak ślimaki winniczki (Helix pomatia L.) radzą sobie w temperaturze poniżej punktu zamarzania"
Serdecznie wszystkich zapraszamy!
SEMINARIUM ISEZ PAN 10 10 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się on line we środę 12 października 2022 r. o godzinie 10:00. Wykład zatytułowany „Filogeneza pasikoników z grupy Poecilimon ornatus (Orthoptera)” przedstawi mgr Maciej Kociński (ISEZ PAN).
Będzie to wystąpienie próbne przed obroną doktoratu.
Link do spotkania online w aplikacji Microsoft Teams:
Seminarium ISEZ PAN 12.10.2022 r.
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do wzięcia udziału w seminarium.
JUBILEUSZ 70-LECIA INSTYTUTU OCHRONY PRZYRODY PAN 27 09 2022
Mieszkańców i Gości Krakowa zapraszamy na wystawę prezentującą badania prowadzone w naszym Instytucie. Wystawa znajduje się na Placu Szczepańskim i będzie czynna do 16 października tego roku.
Wystawę udostępnimy także na facebooku.
NOWA PUBLIKACJA 26 09 2022
Z kosmosu widać kiedy niedźwiedzie zniszczą pasieki
Jednym z bardziej energetycznych i ważnych pokarmów dla niedźwiedzi brunatnych w strefie umiarkowanej Europy są orzeszki bukowe - maleńkie orzechy, które każdy buk może wyprodukować w tysiącach jesienią, czyli w sezonie, w którym niedźwiedzie muszą jeść ogromne ilości pokarmu, aby zgromadzić zapasy tłuszczu przed hibernacją. Jednak orzeszki bukowe nie zawsze są dostępne w takiej samej ilości. W niektórych latach buki w lesie wydają się synchronizować produkcję, wytwarzając ogromne ilości orzeszków. Jednak w innych latach plony buków są zupełnie zerowe i wtedy niedźwiedzie mają trudności z zaspokojeniem swojego apetytu.
Niedźwiedzie są tak zależne od orzeszków bukowych, że w latach, kiedy drzewa produkują ich bardzo mało, są zmuszone szukać alternatywnego pożywienia. Nowe badanie przeprowadzone w Karpatach w Polsce wykazało, że w latach bez lub z niewielką ilością orzeszków bukowych wzrastała liczba ataków niedźwiedzi na pasieki. "Średnia liczba szkód w latach z małą produkcją lub bez produkcji orzeszków bukowych jest dwukrotnie wyższa niż liczba szkód w latach nasiennych- tj. latach z ogromną produkcją orzeszków bukowych" - wyjaśnił Carlos Bautista, główny autor badania. "Ta różnica może być nawet 13-krotnie wyższa!", dodał.
To odkrycie zachęciło autorów do zbadania czy mogą przewidzieć kiedy produkcja orzeszków bukowych będzie niska, a tym samym, kiedy szkody w pasiekach będą częstsze. "Wyraźny wzorzec większej ilości szkód wyrządzonych w pasiekach w latach niskiej produkcji orzeszków bukowych sprawił, iż pomyśleliśmy, że prognozowanie produkcji orzeszków bukowych to dobry pomysł na identyfikację lat, w których konflikty będą prawdopodobnie bardziej intensywne" wyjaśnił Tobias Kuemmerle, współautor badania. Wykorzystując najnowocześniejsze połączenie satelitarnych pomiarów produktywności lasów, danych meteorologicznych i naziemnych pomiarów produkcji orzeszków bukowych z okresu 14 lat, badanie to z powodzeniem dokonało prognozy kiedy wyprodukowanych zostanie mało orzeszków bukowych i zdarzy się wiele szkód w pasiekach. "Według naszej wiedzy jest to pierwsze badanie łączące konflikty między ludźmi a dzikimi zwierzętami z produktywnością lasów mierzoną z kosmosu i na ziemi" - dodał Kuemmerle.
Badanie to może pomóc w redukcji szkód wyrządzanych przez dzikie zwierzęta, które są głównym źródłem konfliktów między ludźmi a zwierzętami. "Większość uli w naszym obszarze badawczym jest niezabezpieczona; tylko nieliczne mają odpowiednie ogrodzenie elektryczne zapobiegające atakom niedźwiedzi. O ile prawdą jest, że w dobrych latach nasiennych buka ochrona pasiek może być nawet niepotrzebna, to oczywiste jest, że wszystkie ule powinny być dobrze chronione podczas złych lat, gdy produkcja orzeszków bukowych jest niska" - wyjaśniła Nuria Selva, współautorka badania. "Dostarczając tych informacji z wyprzedzeniem, pszczelarze i agencje zajmujące się dzikimi zwierzętami mogłyby naprawdę zmniejszyć straty ekonomiczne i stać się proaktywni w stosowaniu środków zapobiegawczych, gdy są one najbardziej potrzebne" - dodaje. Biorąc pod uwagę aktualną ekspansję zasięgu dużych drapieżników i roślinożerców w Europie, przewidywanie lat naturalnego niedoboru pożywienia może stanowić ścieżkę do zapobiegania szkodom, a także sprzyjać koegzystencji dzikich zwierząt i ludzi.
Badanie zostało właśnie opublikowane w czasopiśmie Remote Sensing in Ecology and Conservation. Zostało ono sfinansowane przez Narodowe Centrum Nauki w Polsce i jest wynikiem współpracy naukowców z Instytutu Ochrony Przyrody PAN i Wydziału Geografii Uniwersytetu Humboldta w Berlinie.
Link do artykułu: https://doi.org/10.1002/rse2.302
OBRONA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ 22 09 2022
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody PAN informuje, że w dniu 27 września 2022 roku o godz. 1100
w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie al. Mickiewicza 33 odbędzie się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr inż. Sylwi Pustkowiak.
Tytuł rozprawy:
„Wpływ pojedynczych elementów krajobrazu i informacji socjalnej na występowanie i liczebność ptaków polnych” ("The effect of singular landscape elements and social information on the distribution and abundance of farmland birds").
W obronie można uczestniczyć po zalogowaniu się na stronę: tutaj
Więcej informacji w zawiadomieniu.
OBRONA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ 22 09 2022
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody PAN informuje, że w dniu 27 września 2022 roku o godz. 900
w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie al. Mickiewicza 33 odbędzie się publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr Doroty Kotowskiej.
Tytuł rozprawy: „Czynniki wpływające na występowanie wybranych inwazyjnych obcych gatunków roślin wzdłuż dróg w Polsce” ("Factors affecting the occurrence of selected invasive alien plant species along roads in Poland").
W obronie można uczestniczyć po zalogowaniu się na stronę: tutaj
Więcej informacji w zawiadomieniu.
SEMINARIUM IOP PAN 15 09 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w środę 21.09.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Tym razem będziemy mieli możliwość wysłuchania dwóch prelegentek:
1. Mgr Dorota Kotowska (IOP PAN) wygłosi referat pt. „Czynniki wpływające na występowanie wybranych inwazyjnych obcych gatunków roślin wzdłuż dróg w Polsce”;
2. Mgr inż. Sylwia Pustkowiak (IOP PAN) wygłosi referetat pt. "Wpływ pojedynczych elementów krajobrazu i informacji socjalnej na występowanie i liczebność ptaków polnych”.
Będzie to wystąpienie próbne przed obroną doktoratu.
Link do seminarium IOP PAN 21.09.2022 r.
Serdecznie zapraszamy!
KONKURS NA STANOWISKO DYREKTORA INSTYTUTU OCHRONY PRZYRODY PAN W KRAKOWIE 14 09 2022
Konkurs na stanowisko dyrektora Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie na 4-letnią kadencję rozpoczynającą się w dniu 1 stycznia 2023 r.
Na podstawie § 4 pkt 3 oraz § 6 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 22 listopada 2010 r. w sprawie konkursu na stanowisko dyrektora instytutu naukowego Polskiej Akademii Nauk (Dz.U nr 233, poz. 1530 ze zm.), Komisja Konkursowa powołana przez Radę Kuratorów Wydziału II Nauk Biologicznych i Rolniczych PAN ogłasza nabór kandydatów na stanowisko dyrektora Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie na 4-letnią kadencję rozpoczynającą się w dniu 1 stycznia 2023 roku.
Konkurs składa się z dwóch etapów obejmujących:
1) ocenę formalną zgłoszeń do konkursu oraz ocenę kwalifikacji naukowych/zawodowych kandydatów na podstawie przedstawionych dokumentów;
2) ocenę wiedzy i predyspozycji kandydatów do kierowania instytutem na podstawie rozmowy kwalifikacyjnej.
Więcej informacji w OGŁOSZENIU
NOWA PUBLIKACJA 14 09 2022
Pixy i ważona różnorodność nukleotydowa - nowa publikacja!
Różnorodność nukleotydowa to tradycyjna miara zmienności sekwencji, która wciąż jest jedną z podstawowych statystyk używanych w badaniach genetycznych, w szczególności w genetyce populacyjnej. Ponieważ dane produkowane przez urządzenia do sekwencjonowania masowego często zawierają nieodczytane nukleotydy rozsiane w uzyskanych odczytach konieczne jest stosowanie modyfikacji do oryginalnego równania zaproponowanego przez Nei'ego w 1979 roku. W zeszłym roku na łamach czasopisma Molecular Ecology Resources ukazała się publikacja dotycząca nowej metody obliczania różnorodności nukleotydowej - pixy. Jego autorzy, Korunes i Samuk, stworzyli również program o tej samej nazwie do szybkiego obliczania różnorodności nukleotydowej na podstawie dużych ilości danych produkowanych metodami masowego sekwencjonowania. Metoda zyskała spore zainteresowanie, a artykuł zaledwie w ciągu roku został zacytowany kilkadziesiąt razy. Celem obecnej publikacji było porównanie metody pixy z wcześniej dostępnymi metodami. Wykazano, że ważona różnorodność nukleotydowa jest znacznie dokładniejsza i, w przeciwieństwie do pixy, nie jest obarczona systematycznym odchyleniem.
Konopiński M. K. 2022. Average weighted nucleotide diversity is more precise than pixy in estimating the true value of π from sequence sets containing missing data. Molecular Ecology Resources. https://onlinelibrary.wiley.com/…/e…/10.1111/1755-0998.13707
POŻEGNANIE 19 08 2022
Prof. dr hab. Bartłomiej Wyżga.
Wybitny geolog, geomorfolog pełen pasji naukowych, wspaniały Człowiek
i serdeczny Kolega, wychowawca młodego pokolenia naukowców.
Rodzinie Zmarłego składamy wyrazy głębokiego współczucia.
Uroczystości pogrzebowe odbędą się w czwartek, 25 sierpnia 2022 r.
o godzinie 13:00 w kaplicy na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Dyrekcja, Rada Naukowa oraz Koleżanki i Koledzy
z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie
TO NIE SINICE ZATRUŁY ODRĘ 17 08 2022
W związku z pojawiającymi się w mediach rozmaitymi teoriami odnoszącymi się do katastrofy w Odrze zwracamy uwagę, że rozpowszechnianie takich fantazji nie wnosi niczego do ustalenia przyczyny skażenia i nie służy zabezpieczeniu naszych rzek przed takimi problemami w przyszłości. Wysuwanie hipotez, że katastrofa została wywołana przez zakwity sinic lub bruzdnic zdumiewa. ‘Zakwit’ to określenie tak masowego rozwoju organizmów wchodzących w skład fitoplanktonu, że daje widoczny gołym okiem efekt intensywnej barwy wody. Obecność tych organizmów jest łatwo wykrywana w analizie fitoplanktonu, a takich obserwacji nie zgłosiły ani polskie, ani niemieckie instytucje. Procedury wykrywania toksyn uwalnianych przez te organizmy istnieją i mogą być przeprowadzone przez profesjonalne laboratoria. Takich doniesień również brak. Podobnie nie znajdują potwierdzenia mnożone spekulacje dotyczące składu chemicznego wody w Odrze oraz wpływu zjawisk hydrologicznych. Wszystkie te pomysły jedynie pogłębiają dezorientację społeczeństwa. Ustalenie przyczyny katastrofy powinno być oparte na wiarygodnych wynikach badań, a nie na śmiałych spekulacjach.
Zaistniała sytuacja zwraca uwagę na ignorowanie problemów ochrony środowiska przez zbyt długi czas, niedostateczny monitoring naszych wód, i niewystarczającą wiedzę o funkcjonowaniu ekosystemów wodnych wśród decydentów. Postępujące zmiany klimatyczne oraz bardzo silna antropopresja (czyli zmiany środowiska spowodowane działalnością ludzi) są odpowiedzialne za coraz częstsze występowanie negatywnych zjawisk nie tylko w środowiskach wodnych. Przyroda naszego kraju jest lekkomyślnie niszczona. Zwracamy uwagę, że lekceważenie działań w celu ochrony wód, brak odpowiedniego monitoringu ich stanu, i brak dobrej edukacji środowiskowej społeczeństwa prowadzi do tego, że katastrofy ekologiczne będą coraz częściej tematem doniesień medialnych.
Dr hab., prof. IOP PAN Elżbieta Wilk-Woźniak
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk
Prezes Polskiego Towarzystwa Fykologicznego
Kierownik Zakładu Biologii Wód
NOWA PUBLIKACJA 16 08 2022
Dzikie lasy z dużymi drapieżnikami są bardziej atrakcyjne
Duże zwierzęta drapieżne, takie jak wilki, rysie czy niedźwiedzie brunatne, mogą budzić fascynację i zainteresowanie, ale także strach. Podobnie lasy naturalne, wolne od kontroli człowieka, mogą być postrzegane jako „raj" lub jako „piekło". W badaniu sprawdzono, jak atrakcyjne dla odwiedzających są dzikie lasy, tj. lasy z kilkoma gatunkami drzew w różnym wieku, z martwymi drzewami i zamieszkałe przez duże drapieżniki, w porównaniu do plantacji czy dominujących lasów gospodarczych pozbawionych dużych drapieżników. Wyniki pokazują, że preferencje wobec dzikiej przyrody są silnie spolaryzowane. „W badaniu praktycznie nie było osób neutralnych wobec cech lasu i obecności dużych drapieżników. Znaleźliśmy silny związek między dwoma badanymi wymiarami, tzn. osoby, które wybierały odwiedzenie lasu zbliżonego do naturalnego, wolały, aby w lesie żyły również duże drapieżniki. Okazuje się, że dla wielu ludzi sama szansa spotkania dużego drapieżnika lub możliwość zobaczenia jego tropów przekłada się na zadowolenie z wizyty w lesie. Natomiast osoby, które wolały odwiedzić las gospodarczy, miały silną skłonność do unikania lasów, w których żyją drapieżniki„- wyjaśnia Nuria Selva, współliderka badania z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie.
Autorzy badali preferencje odwiedzających lasy za pomocą ankiety internetowej skierowanej do ponad 1,000 osób w Polsce i w Norwegii. Badani widzieli lasy, różniące się wiekiem i zróżnicowaniem wiekowym, liczbą gatunków drzew, ilością martwego drewna, a także obecnością lub brakiem dużych drapieżników oraz - co najważniejsze - odległością od miejsca zamieszkania. Siła preferencji badanych została zmierzona za pomocą tzw. „gotowości do podróży", tj. dodatkowej odległości, jaką ludzie byliby gotowi pokonać, aby odwiedzić las o danym zestawie cech, w tym obecność dużych drapieżników lub ich braku. Uzyskane wyniki wskazują, że dwie trzecie badanych obu krajach- Polska (68 proc.) i Norwegia (66 proc.)- woli lasy zbliżone do naturalnych z obecnością dużych drapieżników. Osoby te określono mianem „lubiących dzikość”. Natomiast pozostała część badanych okazała się mieć preferencje silnie negatywne względem dzikości. „W Polsce, w klasie lubiących dzikość badani gotowi byli pokonać dodatkowe 38 km, aby odwiedzić las 100-letni względem młodnika i 15 dodatkowych kilometrów, żeby odwiedzić las, w którym jest wilk. W klasie osób „negatywnie nastawionych do dzikości” wskaźniki te wynoszą tylko 2 km jeśli chodzi o 100-letni las i 29 km, aby uniknąć odwiedzenia lasu, w którym żyją wilki, a lasu z niedźwiedziami 33 km. Nasze badanie pokazało, że w przypadku Norwegii wskaźniki te są jeszcze bardziej skrajne. Norwescy przeciwnicy dzikości gotowi byli przejechać dodatkowe 37 km żeby nie spotkać wilka i 66 żeby uniknąć odwiedzenia lasu, w którym żyją niedźwiedzie” - wyjaśnia Marek Giergiczny, współlider badania z Uniwersytetu Warszawskiego.
Te przeciwstawne poglądy odzwierciedlają dualizm relacji człowiek-przyroda, który został określony jako biofilia (miłość do przyrody) i biofobia (strach przed przyrodą). „Nasze badanie wyraźnie pokazuje, że duże drapieżniki są ważnymi składnikami ekosystemów leśnych również z perspektywy społecznej i że duże drapieżniki odgrywają rolę w wartości rekreacyjnej lasu" - mówi Giergiczny. „Duże drapieżniki mogą sprawić, że odwiedzający będą postrzegać nawet zdegradowany krajobraz jako dziki lub autentyczny. Doświadczenia związane z przyrodą i dzikością przyczyniają się do ludzkiego zdrowia i dobrego samopoczucia większości społeczeństwa, a ludzie będą ich potrzebować w coraz bardziej zatłoczonym i przekształconym świecie" - dodaje Selva. Autorzy zwrócili uwagę na potrzebę uwzględnienia znaczenia wartości lasów i dużych drapieżników dla rekreacji człowieka i odpowiedniego dostosowania zarządzania ekosystemami leśnymi.
Badanie zostało właśnie opublikowane w Scientific Reports i jest efektem współpracy naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego, Norweskiego Uniwersytetu Przyrodniczego, Uniwersytetu Południowo-Wschodniej Norwegii oraz Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk. Finansowanie zapewnił Polsko-Norweski Program Badawczy realizowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w Polsce w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2009-2014 (Projekt GLOBE, POLNOR/ 198352/85/2013).
Link do artykułu: https://www.nature.com/articles/s41598-022-17862-0
NOWA PUBLIKACJA 11 08 2022
Praca ukazała się w otwartym dostępie w czasopiśmie Science of the Total Environment i jest dostępna pod linkiem:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969722034519
ZAPROSZENIE DO NADSYŁANIA ARTYKUŁÓW DO "PLANTS" 10 08 2022
W wydaniu tym uwzględnione zostaną artykuły dokumentujące wpływ gatunków obcych roślin na współwystępujące z nimi rodzime rośliny oraz uprawy. Wydanie to ma na celu zebranie najnowszych wyników badań i doświadczeń, które pokazują taki wpływ, zarówno negatywny, jak i pozytywny. Zapraszamy do nadsyłania artykułów dokumentujących przykłady bezpośredniego oddziaływania obcych roślin na sąsiadującą z nimi florę. Mile widziane są również artykuły dokumentujące pośrednie oddziaływania, na przykład na organizmy przynoszące roślinom korzyści (zapylacze, organizmy tworzące biofilm) lub na ich wrogów (roślinożerców, patogeny).
Termin nadsyłania manuskryptów upływa 15 marca 2023 r. Zobacz szczegóły: https://www.mdpi.com/journal/plants/special_issues/492E3RY083
WARSZTATY Z CYKLU "SZTUKA I PRZYRODA" 10 08 2022
„Utkać/Wypleść/Wybudować” czyli o zdolności zwierząt do tworzenia zaskakujących form i struktur.
Instytut Ochrony Przyrody PAN razem z Muzeum Narodowe w Krakowie serdecznie zaprasza dzieci, młodzież i dorosłych na kolejne warsztaty o charakterze poplularnonaukowym z cyklu "Sztuka i przyroda", które odbędą się w najbliższy piątek (12.08.2022 r.) o godzinie 15:00 i 17:00 (2 grupy) w Kamienicy Szołayskich im. Feliksa Jasieńskiego, Plac Szczepański 9. Spotkania składają się z prezentacji dotyczącej przyrody i sztuki oraz mini-warsztatów plastycznych.
Udział w warsztatach jest bezpłatny. Konieczna rezerwacja: Centrum Informacji i Rezerwacji MNK, rezerwacja@mnk.pl lub tel. 12 43 35 744 (czynne od pon. do pt. w godz. 9:00–16:00).
Więcej informacji: https://mnk.pl/aktualnosci/utkac-wyplesc-wybudowac-czyli-o-zdolnosci-zwierzat-do-tworzenia-zaskakujacych-form-i-faktur
Serdecznie zapraszamy!
NOWA PUBLIKACJA 10 08 2022
Przejrzystość wody jest ważnym czynnikiem wpływającym na dostępność ryb dla ptaków nurkujących. Dr hab. Robert Gwiazda oraz mgr Adam Flis z naszego Instytutu badali tą charakterystykę za pomocą krążka Secchiego w dwóch zbiornikach zaporowych i obserwowali zachowania kormoranów Phalacrocorax carbo. Pokarm kormoranów w zależności od przejrzystości wody badano od czerwca do listopada na zbiorniku podgórskim. Wśród 14 gatunków ryb w pokarmie kormorana we wszystkich miesiącach dominowała płoć Rutilus rutilus. Nie stwierdzono zależności między przejrzystością wody (zakres 1,4–4,0 m) a gatunkiem oraz wielkością ryb stanowiących pokarm kormorana. Liczebność kormoranów i przejrzystość wody badano w okresie migracji jesiennej ptaków na zbiorniku nizinnym. Liczba żerujących kormoranów była wyższa w miejscu o większej przejrzystość wody (zakres 0,4–1,4 m). Także udział procentowy kormoranów żerujących w miejscu o większej przejrzystości był wyższy. Na liczebność żerujących kormoranów ma jednak wpływ nie tylko przejrzystość wody, ale także rok, miesiąc, miejsce i głębokość. Tylko kompleksowe badania tych czynników mogą pokazać zależność między rozmieszczeniem potencjalnych ofiar, warunkami środowiskowymi i zachowaniem drapieżnika.
Praca ukazała się w czasopiśmie Ardea:
Gwiazda R. & Flis A. 2021. Studies of food ecology of Great Cormorant Phalacrocorax carbo in relation to water transparency require system-adjusted data: an example from two Polish reservoirs. Ardea 109 (3): 529–536. https://ardea.nou.nu/ardea_show_abstract.php?lang=uk&nr=4389
SEMINARIUM IOP PAN 10 08 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w czwartek 11.08.2022, o godz. 11.30, on-line na platformie Teams.
Naszą prelegentką będzie dr Nermeen Amer (IOP PAN), która przedstawi referat (w języku angielskim) zatytułowany:
"Ekspozycja na miedź wpływa na rozwój, zachowanie i fizjologię komarów Culex pipiens (Diptera: Culicidae)"
Kliknij tutaj, aby dołączyć do spotkania
NOWY ZESZYT CZASOPISMA "CHROŃMY PRZYRODĘ OJCZYSTĄ" LATO, 2022! 09 08 2022
W zeszycie zamieściliśmy zaktualizowaną Czerwoną listę kręgowców Polski uwzględniającą aktualne dane dotyczące ryb i ptaków. Opublikowana po 10 latach od ostatniego wydania, najnowsza wersja czerwonej listy obejmuje 181 gatunków kręgowców, z czego niemal połowa (88) gatunków zakwalifikowanych do listy znajduje się grupie silnych i krytycznych zagrożeń (CR, EN, VU).
Ponadto w zeszycie:
- wspomnienie o Profesorze Adamie Łomnickim
- metabarkoding jako uniwersalne narzędzie do badania składu gatunkowego – praktyczne zastosowania
- stwierdzenie lęgu gadożera – gatunku krytycznie zagrożonego w Polsce ze względu na drastyczny spadek liczebności w ciągu ostatnich 50 lat i skrajnie małą obecnie liczebność. Lęg gadożera stwierdzono w Lasach Sobiborskich po 30-letniej przerwie.
- połowy ryb chronionych – czy można pogodzić ochronę ryb z eksploatacją chronionych gatunków. Problematyka obejmuje 5 przykładowych gatunków ryb chronionych: ciosa, parposz, aloza, łosoś i głowacica.
Papierową, pełną wersję bieżącego oraz archiwalnych numerów "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" można nabyć w naszym instytucie:
http://www.iop.krakow.pl/sprzedaz_wydawnictw_1_143.html
Więcej informacji o aktualnym numerze:
https://www.iop.krakow.pl/artykuly_1_548.html?wydawnictwo_id=378
Informacje_redakcyjne:_http://www.iop.krakow.pl/informacje_redakcyjne_1_151.html
NOWA PUBLIKACJA 19 07 2022
Mateusz Raczyński Kamil Bartoń i Szymon Śniegula z Instytutu Ochrony Przyrody PAN, oraz Frank Johansson z Uniwersytetu w Uppsala w Szwecji i Robby Stoks z Uniwersytetu w Leuven w Belgii zbadali wpływ symulowanego wzrostu temperatur na rozwój ważki tężnicy wytwornej pochodzącej z północnej granicy jej występowania. Larwy ważek mogą się kluć niesynchronicznie, co może prowadzić do dalszych różnic w istotnych cechach wpływających na kondycję i sukces rozrodu. Różne terminy klucia mogą też wpływać na długość rozwoju owadów do momentu osiągnięcia dojrzałości płciowej. Jest to szczególnie istotne w przypadku tężnicy wytwornej, gdyż jest to ważka o zmiennym woltynizmie, tzn. jej rozwój może trwać od jednego roku do kilku lat.
Autorzy wykazali, że podwyższenie temperatury zwiększyło proporcjonalnie ilość ważek jednorocznych w porównaniu do dwuletnich. Dodatkowo osobniki w wyższej temperaturze, które wykluły się wcześniej, miały zwiększoną odporność immunologiczną. Wskazuje to na zwiększenie inwestycji owadów „przedterminowych” w cechy sprzyjające przetrwaniu w warunkach, gdzie na skutek globalnego ocieplenia presja patogenów może być wyższa. Dodatkowo podwyższona temperatura przyspieszyła tempo wzrostu u samic, lecz zmniejszyła je u samców. Wyniki te potwierdziły istotny wpływ trwającego ocieplenia i co za tym idzie terminu klucia na istotne cechy przystosowawcze u bezkręgowców wodnych. Badania wykonane w ramach grantu finansowanego przez Narodowego Centrum Nauki (numer grantu 2017/25/B/NZ8/01852).
Raczyński M., Stoks R., Johansson F., Bartoń K., Sniegula S. 2022. Phenological Shifts in a Warming World Affect Physiology and Life History in a Damselfly. Insects, MDPI 13 (7): 622
Pełen tekst pracy na stronie czasopisma:
https://doi.org/10.3390/insects13070622
Fot. Brochard Christophe
DLACZEGO KOT DOMOWY TO GATUNEK OBCY W POLSCE? 13 07 2022
https://www.iop.krakow.pl/ias/problem/czesto-zadawane-pytania
W związku z pojawiającymi się kontrowersjami dotyczącymi wpisania kota domowego do bazy danych Gatunki Obce w Polsce Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk wyjaśnia
Kot domowy Felis catus został udomowiony prawdopodobnie około 10 000 lat temu na obszarze kolebki wielkich cywilizacji starożytnego Bliskiego Wschodu, na terenach rozciągających się od doliny Nilu do południowej części Mezopotamii. Zatem z czysto naukowej perspektywy, na terenie Europy, a zatem również w Polsce, powinien on być uważany za gatunek obcy.
Ponieważ istnieją jednoznaczne dowody naukowe na negatywny wpływ kota domowego na rodzimą różnorodność biologiczną, powinien on być zaliczany w naszym kraju do inwazyjnych gatunków obcych. Opinia ta jest zgodna z opinią sformułowaną przez zespół zajmujący się inwazyjnymi gatunkami obcymi w ramach działań Komisji Europejskiej.
Klasyfikacja taka jest zgodna z definicjami przyjętymi w bazie danych Gatunki Obce w Polsce https://www.iop.krakow.pl/ias/projekt/definicje. Są to definicje obowiązujące w Ustawie z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych oraz w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1143/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych
Fot. Wojciech Krztoń
Mimo jednoznacznych dowodów na negatywny wpływ kota domowego na rodzima przyrodę, gatunek ten nie został zaliczony do inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii (w rozumieniu Rozporządzenia UE 1143/2014), ponieważ nie spełnia on niektórych spośród wymienionych w Artykule 4(3)) tego Rozporządzenia kryteriów, jakie są w tym celu wymagane. Ze względu na masowe występowanie tego gatunku w hodowlach domowych, a także w środowisku przyrodniczym, jest mało prawdopodobne, że włączenie kota domowego do wykazu unijnego skutecznie zapobiegłoby jego oddziaływaniu, zminimalizowałoby je lub je złagodziło (Art. 4(3e)). Ponadto, zgodnie z Art. 4(6) Rozporządzenia, przyjmując lub aktualizując wykaz unijny, Komisja Europejska w uwzględnia m.in. aspekty społeczno-gospodarcze. Z tych właśnie względów, kot domowy nie jest obecnie włączony do wykazu unijnego.
Jednocześnie należy zauważyć, że prawo UE nie zabrania władzom lokalnym podejmowania środków w celu zarządzania populacjami zdziczałych kotów, o ile odbywa się to zgodnie z odpowiednimi przepisami krajowymi.
Źródło fotografii: pixabay.com/pl
Czy zaliczenie w bazie danych kota domowego do inwazyjnych gatunków obcych w Polsce oznacza, że na podstawie przepisów Ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych jest on inwazyjnym gatunkiem obcym stwarzającym zagrożenie dla Polski lub dla Unii?
Baza danych Gatunki obce w Polsce stanowi źródło informacji o niemal 1800 gatunkach obcych w Polsce. Znaczna część z nich, zgodnie z przyjętymi definicjami, to inwazyjne gatunki obce. Tymczasem przepisy Ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych, dotyczące m.in. konieczności występowania o zezwolenia i prowadzenia działań zaradczych, dotyczą kilkudziesięciu spośród tych gatunków, które na podstawie przepisów zaliczono do dwóch grup: jedną z nich są inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Polski, natomiast drugą – inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii.
Kot domowy, podobnie jak większość inwazyjnych gatunków obcych w bazie danych Gatunki obce w Polsce, nie należy do żadnej z tych dwóch grup. Zatem przepisy Ustawy, dotyczące konieczności występowania o zezwolenia, czy prowadzenia działań zaradczych, w tym eliminacji, izolacji i kontroli populacji, nie odnoszą się do kota domowego.
Należy jednak dążyć, w zgodzie z istniejącymi przepisami dotyczącymi m.in. dobrostanu zwierząt, do zmniejszenia negatywnego wpływu kota domowego na rodzimą przyrodę. Jednym z najprostszych sposobów może być ograniczanie czasu przebywania kotów poza pomieszczeniami zamkniętymi w czasie sezonu lęgowego ptaków.
……………………..
Instytut Ochrony Przyrody PAN przeciwstawia się jakiemukolwiek okrucieństwu względem zwierząt, a zaliczenie kota domowego do inwazyjnych gatunków obcych nie oznacza i nie może tłumaczyć znęcania się nad nimi. Właściciele kotów są zobowiązani do troski o swoje zwierzęta. Wypuszczanie i porzucanie kotów naraża te zwierzęta na choroby i przedwczesną śmierć, np. w wyniku kolizji z samochodami, oraz zagraża rodzimym gatunkom zwierząt.
KONKURS NA STANOWISKO TYPU POST-DOC W PROJEKCIE SONATA 17 07 07 2022
Więcej informacji w OGŁOSZENIU (PL), (ENG).
KONKURS NA STANOWISKO STUDENTA-STYPENDYSTY W PROJEKCIE SONATA 17 07 07 2022
Więcej informacji w OGŁOSZENIU (PL), (ENG).
STYPENDIUM NAUKOWE MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO DLA WYBITNYCH MŁODYCH NAUKOWCÓW W 2022 R. 04 07 2022
Jest nam miło poinformować, że Pan dr Maciej Liro z naszego Instytutu otrzymał stypendium naukowe Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w XVII edycji konkursu dla wybitnych młodych naukowców wykazujących się znaczącymi osiągnięciami w działalności naukowej. Stypendium zostało przyznane dla 215 osób spośród rozpatrzonych 1719 wniosków.
Więcej_o_konkursie:_https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/42-mln-zl-na-stypendia-dla-wybitnych-mlodych-naukowcow
PROWADZENIE BADAŃ NAUKOWYCH NAD IGO 30 06 2022
Prowadzenie badań naukowych nad IGO lub działań edukacyjnych z wykorzystaniem IGO w świetle Ustawy o gatunkach obcych z 11 sierpnia 2021
Zwracamy się do Państwa z prośbą o wypełnienie ankiety na temat realizacji badań naukowych i działań edukacyjnych, dotyczących inwazyjnych gatunków obcych (IGO) Link do ankiety
Interesuje nas jak przebiegają te działania po wejściu w życie Ustawy o gatunkach obcych z dnia 11 sierpnia 2021.
Ankieta jest całkowicie ANONIMOWA – formularz nie wymaga podania żadnych danych osobowych (np. adresu mailowego), nie zapisuje IP komputera itp. Zebrane odpowiedzi będą analizowane i prezentowane wyłącznie zbiorczo, w odniesieniu do grup systematycznych, a nie poszczególnych gatunków, tak by zapewnić pełną anonimowość respondentów. Wypełnienie ankiety zajmie mniej niż 5 minut.
Będziemy bardzo wdzięczni za wypełnienie ankiety do 10.07.2022 r. Jednocześnie prosimy o rozpowszechnienie ankiety wśród znanych Państwu osób, które zajmują się inwazyjnymi gatunkami obcymi.
Dziękujemy w imieniu Zespołu Badawczego Inwazje Biologiczn
WARSZTATY Z CYKLU ,,SZTUKA I PRZYRODA’’ 24 06 2022
Instytut Ochrony Przyrody PAN razem z Muzeum Narodowym w Krakowie serdecznie zaprasza młodzież i dorosłych na pierwsze warsztaty z cyklu "Sztuka i przyroda", które odbędą się w piątek (24.06.2022 r.) o godzinie 15:00 i 17:00 (2 grupy) w Domu Józefa Mehoffera, ul. Krupnicza 26 w Krakowie.
Udział w warsztatach jest bezpłatny. Konieczna rezerwacja: Centrum Informacji i Rezerwacji MNK, rezerwacja@mnk.pl lub tel. 12 43 35 744 (czynne od pon. do pt. w godz. 9:00–16:00).
Więcej informacji: https://mnk.pl/aktualnosci/weekend-w-ogrodzie-mehoffera
Serdecznie zapraszamy!
OFERTA PRACY DLA PRACOWNIKA TECHNICZNEGO DO REALIZACJI PROJEKTU LIFE17 ENV/LT/000407 20 06 2022
Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie poszukuje osoby, która będzie zatrudniona w realizacji projektu LIFE17 ENV/LT/000407 „Algae - Economy Based Ecological Service of Aquatic Ecosystems/ Glony - Gospodarka ekologiczna".
Więcej informacji w OGŁOSZENIU.
KONKURS NA STANOWISKO POST-DOC W PROJEKCIE OPUS 17 ROZSTRZYGNIĘTY 20 06 2022
Mamy przyjemność ogłosić, że konkurs otwarty na stanowisko post-doc w projekcie Opus 17 nr 2019/33/B/NZ8/00521: Skutki współdziałania ograniczeń o pochodzeniu antropogenicznym oraz naturalnym na cykl życiowy organizmu, finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki i realizowanym w Instytucie Ochrony Przyrody PAN został rozstrzygnięty.
Laureatką konkursu została dr Nermeen Raffat Mahmoud Hussein Amer.
Pani Raffat Mahmoud Hussein Amer rozpocznie pracę w IOP PAN na stanowisku adiunkta.
NOWA PUBLIKACJA 15 06 2022
Dwa blisko spokrewnione gatunki obcych roślin w Europie, Impatiens glandulifera oraz I. balfourii, charakteryzują się podobnym tempem wzrostu i zdolnościami reprodukcyjnymi. Co więcej, obie rośliny są bardzo atrakcyjne dla zapylaczy. Jednak tylko I. glandulifera jest wysoce inwazyjnym gatunkiem obcym w Europie, podczas gdy I. balfourii jest inwazyjny jedynie lokalnie. W artykule zostały przedstawione wyniki badań, w których testowaliśmy czy sukces obu gatunków zależy od presji, jaką wywierają na oba gatunki ich naturalni wrogowie. Badania prowadzono na poletku doświadczalnym, gdzie oceniano uszkodzenia liści badanych roślin oraz presję ze strony szkodników. Jednocześnie, w komorze klimatycznej, testowano presję ze strony wspólnego wroga obu gatunków, chrakteryzującego się szerokim spektrum pokarmowym – ślimaka z rodzaju Cepaea. Badania objęły ponadto ocenę możliwość krzyżowania się obu gatunków. Takie mieszańce mogłyby przyczynić się do zwiększenia inwazyjności I. balfourii.
Najberek K., Solarz W., Gąsienica-Staszeczek M. et al. 2022. Role of enemy release and hybridization in the invasiveness of Impatiens balfourii and I. glandulifera. Journal of Plant Research.
Link do artykułu: https://link.springer.com/article/10.1007/s10265-022-01398-5
NOWA PUBLIKACJA 13 06 2022
NIE TYLKO ZMIENIAJĄCY SIĘ KLIMAT I DRAPIEŻNIKI ZAGRAŻAJĄ ŻYCIU WAŻEK – NAJNOWSZE WYNIKI BADAŃ POLSKO-SZWEDZKIEGO ZESPOŁU
Słowo „pasożyt” nie wzbudza pozytywnych skojarzeń – jak bowiem ciepło myśleć o organizmach, które samemu czerpiąc korzyści przynoszą straty swym żywicielom lub gospodarzom? Nie zmienia to faktu, że pasożytnictwo jest jedną z najczęstszych interakcji międzygatunkowych i występuje u wszystkich grup organizmów. Infekcje pasożytnicze mogą mieć różne konsekwencje dla gospodarzy-żywicieli, od przejściowej łagodnej choroby, aż do śmierci. Dzieje się tak poprzez zmiany w fizjologii gospodarza, spowodowane m.in. uszkodzeniem jego tkanek.
„Wysoka częstość infekcji może mieć również wpływ na liczebność populacji żywiciela, a nawet doprowadzić do jej wyginięcia. Ma to miejsce zwłaszcza, gdy osobniki mają niską odporność lub w przypadku, gdy pasożyt jest wysoce zakaźny. Dodatkowym czynnikiem sprzyjającym zakażeniu może być stres doświadczany przez potencjalnych żywicieli, który pośrednio powoduje spadek ich odporności i „otwarcie wrót” dla kolejnych chorobotwórczych organizmów” - tłumaczy dr hab. Szymon Śniegula z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w materiale przesłanym PAP.
Nic więc dziwnego, że greckie słowo parasitos, od którego pochodzi termin „pasożyt” oznacza dosłownie „spożywający przy stole innego”. Jest to więc wrogie i jednostronne współbiesiadnictwo, które znacznie obniża jakość życia żywiciela.
O skomplikowanej relacji pasożyt-gospodarz w świecie owadów donoszą badania prowadzone przez zespół naukowców z Instytutu Ochrony Przyrody PAN, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Uniwersytetu w Lund. Badaczom udało się po raz pierwszy przedstawić zapis zakażenia mikrosporydiami u larw ważki tężnicy wytwornej (Ischnura elegans), hodowanej w warunkach laboratoryjnych – gatunku modelowego do badań ekologicznych i ewolucyjnych. Więcej …
Pełny opis artykułu:
Andrzej Antoł, Anna Maria Labecka, J. I. Ronny Larsson, Szymon Sniegula 2022 ‘First Record of Microsporidia Infection in the Damselfly Ischnura elegans Larvae: Temperature and Predator Cue Effects on the Host’s Life History’ Diversity 14(6), 428.
DOI: https://doi.org/10.3390/d14060428
,,Nauka w Polsce'' o prowadzonych badaniach: https://tinyurl.com/4uva535u
SEMINARIUM IOP PAN 07 06 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w najbliższy czwartek 09.06.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Naszym prelegentem będzie mgr Carlos Bautista (IOP PAN), który przedstawi referat (w języku angielskim) zatytułowany:
"Naturalne i antropogeniczne czynniki wpływające na występowanie szkód powodowanych przez niedźwiedzie"
Będzie to wystąpienie próbne przed obroną doktoratu.
Link do seminarium IOP PAN 09.06.2022 r.
Serdecznie zapraszamy!
SEMINARIUM IB PAN 03 06 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 7 czerwca 2022 r. (wtorek), o godzinie 10:00. Podczas seminarium dr hab. Grzegorz Worobiec, dr hab. Marcin Piątek oraz dr hab. Elżbieta Worobiec wygłoszą referat:
Szaferomyces pliocenicus gen. et sp. nov. z późnego pliocenu Mizernej (Polska) – pierwszy kopalny szczątek mączniaków prawdziwych (Erysiphaceae)?
Seminarium odbędzie się za pośrednictwem platformy MS Teams.
Link do spotkania:
Seminarium IB PAN 7 czerwca 2022
SEMINARIUM IOP PAN 02 06 2022
Szanowni Państwo,
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w najbliższy wtorek 07.06.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Tym razem będziemy mieli przyjemność wysłuchać dwóch prelegentów:
1. Mgr Maciej Bonk (IOP PAN) wygłosi referat zatytułowany “Wpływ antropogenicznych przekształceń rzek na rozmieszczenie i biologię inwazyjnego raka pręgowatego Orconectes limosus Rafinesque”,
2. Mgr Wojciech Krztoń (IOP PAN) wygłosi referat zatytułowany „Zmiany różnorodności funkcjonalnej zooplanktonu jako odpowiedź na zakwity sinicowe”.
Link do seminarium IOP PAN 07.06.2022 r.
Serdecznie zapraszamy!
NOWA PUBLIKACJA 19 05 2022
Koncepcja usług ekosystemowych jest szeroko stosowana w nauce i polityce dotyczącej ochrony przyrody. Partycypacyjne mapowanie usług ekosystemowych powstało jako metoda umożliwiająca ujawnienie różnych perspektyw, wiedzy, potrzeb i wartości i uwzględnienie ich w procesach decyzyjnych dotyczących ochrony przyrody i planowania przestrzennego.
Wyniki badań, opublikowane przez Agatę Pietrzyk-Kaszyńską i Agnieszkę Olszańską z naszego Instytutu wraz ze współpracownikami z projektu LINKAGE, dostarczają nowych informacji na temat tego, w jaki sposób różne grupy interesariuszy rozumieją i interpretują koncepcję usług ekosystemowych.
Wyniki projektu wskazują, że rozumienie koncepcji usług ekosystemowych oraz ich priorytetyzacja są podobne w obu badanych grupach (specjalistów ochrony przyrody oraz lokalnych liderów, aktywistów). Zarówno eksperci, jak i przedstawiciele lokalnych społeczności wskazywali podobne usługi ekosystemowe jako najważniejsze z punktu widzenia jakości życia społeczności lokalnej. Obie grupy miały trudności z konceptualizacją pojęcia usług ekosystemowych oraz z identyfikacją obszarów dostarczających te usługi. Tak eksperci, jak i liderzy lokalni podczas mapowania usług ekosystemowych wykorzystywali zarówno swoją wiedzę (fakty), jak i wartości, którymi się kierują.
Publikacja dostarcza również informacji na temat praktycznych aspektów organizowania warsztatów mapowania poprzez szereg wskazówek, z których najważniejsza dotyczy wielkości obszaru badań – zbyt duże obszary są nieodpowiednie dla partycypacyjnego mapowania usług ekosystemowych.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264837722002204?dgcid=author
SEMINARIUM PTH 16 05 2022
Zarząd Oddziału Krakowskiego Polskiego Towarzystwa Hydrobiologicznego serdecznie zaprasza na seminarium naukowe, które odbędzie się w dniu 20 maja 2022 roku w sali konferencyjnej Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, al. Mickiewicza 33 o godz. 13.00. W ramach spotkania zaprezentowane zostaną 2 referaty. Szczegóły w ZAPROSZENIU.
SEMINARIUM IOP PAN 10 05 2022
Szanowni Państwo,
zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w najbliższy czwartek 12.05.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Naszym prelegentem będzie mgr Zuzanna Jagiełło (Katedra Zoologii, Uniwesytet Przyrodniczy w Poznaniu), która przedstawi referat zatytułowany: "Materiały antropogeniczne a ptaki: budowa gniazda i biologia lęgowa w zurbanizowanym świecie".
Link do seminarium IOP PAN 12.05.2022 r.
Serdecznie zapraszamy!
SEMINARIUM IB PAN 06 05 2022
Zapraszamy na seminarium IB PAN, które odbędzie się 10 maja 2022 r. (wtorek), o godzinie 10:00. Podczas seminarium dr Błażej Ślązak wygłosi referat: Transkryptomika krok po kroku na przykładzie badań mechanizmów obronnych fiołka wonnego.
Seminarium odbędzie się za pośrednictwem platformy MS Teams.
Link do seminarium: Seminarium IB PAN 10.05.2022
ZAKWITY GLONÓW I SINIC 06 05 2022
Jednym z głównych powodów zwiększonego obciążenia ekosystemów wodnych związkami azotu i fosforu jest wciąż rosnąca populacja ludzka. Nadmierny dopływ tych pierwiastków do zbiorników wodnych prowadzi do ich hipereutrofizacji. Wzbogacenie wód związkami azotu i fosforu sprzyja nadmiernej produkcji i niekontrolowanemu wzrostowi makroglonów i sinic, co prowadzi do powstawania szkodliwych zakwitów wody. Silny wzrost biomasy glonów i sinic powoduje problemy środowiskowe i społeczne.
Tu można przeczytać o zakwitach glonów i sinic:
https://publuu.com/flip-book/23446/76538
SEMINARIA INOŚ UJ 06 05 2022
Zapraszamy na seminaria Instytutu Nauk o Środowisku - Uniwersytet Jagielloński.
Najbliższe seminarium odbędzie się 10 maja 2022 r. Więcej informacji TUTAJ
Link do seminarium: click here to access seminar
NOWA PUBLIKACJA 04 05 2022
"Żyjąc wysoko i z ryzykiem: wyzwanie dla ochrony niedźwiedzi andyjskich"
Niedźwiedzie andyjskie są jedynym gatunkiem niedźwiedzi w Ameryce Południowej, żyjącym wyłącznie w Andach. Niedźwiedzie andyjskie mogą zamieszkiwać krajobrazy obejmujące zarówno lodowce i wysokogórskie łąki na wysokości nawet do 4750 m n.p.m., jak również górskie i amazońskie lasy tropikalne na wysokości zaledwie kilkuset metrów.
Nowo opublikowane wyniki badań międzynarodowego zespołu naukowców (do którego należą Carlos Bautista Leon i Nuria Selva z naszego Instytutu) wyjaśniają zależność andyjskich niedźwiedzi od siedlisk położonych na dużych wysokościach. Badanie wykazało, że niedźwiedzie andyjskie zamieszkują głównie w strefach położonych na dużych wysokościach, w tym na grzbietach górskich i w dolinach. Większość z tych obszarów jest raczej niedostępna, dzięki czemu zapewnia niedźwiedziom pożywienie i schronienie. Jednakże, nawet te pozornie niedostępne obszary są zagrożone przez antropopresję i zmiany klimatyczne. Okazuje się, że głównym zagrożeniem dla niedźwiedzi andyjskich jest ekspansja człowieka, wkraczającego z uprawami i zwierzętami gospodarskimi w siedliska niedźwiedzi.
Wyniki badań wskazują, że w południowo-wschodnim Peru obszar zajmowany przez niedźwiedzie andyjskie skurczył się o połowę w ciągu ostatniego stulecia, a na 45% obszaru, na którym obecnie żyją niedźwiedzie, istnieje ryzyko konfliktu z ludźmi. Oznacza to, że niektóre siedliska mogą stanowić dobre warunki do życia dla niedźwiedzi, ale mogą też działać jak „pułapki”, ponieważ tam właśnie istnieje najwyższe ryzyko śmierci w wyniku kłusownictwa. Około 40% obszaru występowania niedźwiedzi andyjskich w południowo-wschodnim Peru znajduje się w granicach parków narodowych i innych obszarów chronionych, jednak aż jedna czwarta tego terenu jest również zagrożona konfliktami. Obecność zwierząt hodowlanych na obszarach chronionych jest dobrze udokumentowana w różnych krajach andyjskich i stanowi istotny problem dla ochrony niedźwiedzi andyjskich.
W opracowaniu zaproponowano powiększenie obszarów chronionych oraz wdrożenie specjalnego programu mającego na celu ograniczenie strat powodowanych przez niedźwiedzie i inne dzikie zwierzęta w inwentarzu żywym i w plonach.
Link do artykułu: https://doi.org/10.1016/j.gecco.2022.e02112
NOWA PUBLIKACJA - INWAZYJNE GATUNKI OBCE JAKO REZERWUARY PATOGENÓW 04 05 2022
Żywiciele roślin i zwierząt odgrywają ważną rolę jako wektory niebezpiecznych patogenów i pasożytów, jednak wiedza na temat związków między żywicielami a patogenami jest wciąż ograniczona. Aby wypełnić tę lukę, zespół badaczy kierowany przez dr Kamila Najberka z naszego Instytutu, przy użyciu źródeł internetowych zebrał informacje o patogenach przenoszonych przez 118 inwazyjnych gatunków obcych w Europie (60 roślin i 58 zwierząt). Na podstawie tego zbioru danych określono najważniejsze grupy patogenów i najbardziej zainfekowanych gospodarzy. Wyniki badań opublikowane w najnowszym numerze czasopisma Ecological Indicators wskazują na to, że najliczniej występującymi patogenami były bakterie Xylella fastidiosa u roślin i wirus wścieklizny u zwierząt. Najbardziej porażonymi żywicielami były: ambrozja bylicolistna Ambrosia artemisiifolia i szop pracz Procyon lotor.
Największą liczbę gatunków patogenów przenosiły żywiciele wprowadzeni nieumyślnie oraz żywiciele wprowadzeni z Ameryki Północnej. Stwierdzono również, że największa liczba publikacji na temat patogenów dotyczyła żywicieli ważnych z punktu widzenia człowieka, natomiast przenoszenie patogenów przez innych żywicieli było słabo zbadane.
Link do artykułu: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1470160X22003508#!
REKRUTACJA NA STANOWISKO MANAGERA ADMINISTRACYJNEGO W PROJEKCIE ECOPOND 04 05 2022
Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie poszukuje pracownika na stanowisko Managera Administracyjnego w wymiarze pełnego etatu na czas określony w projekcie ECOPOND 2019/34/H/NZ8/00683: Ekologia zbiorników słodkowodnych w kontekście wpływu działalności człowieka i regionu geograficznego – DNA środowiskowe i nie tylko, finansowanym ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014–2021 (Fundusze Norweskie) i realizowanym w ramach konkursu GRIEG, którego operatorem jest Narodowe Centrum Nauki (w ramach Programu pn. Badania Podstawowe). Więcej informacji w OGŁOSZENIU.
NOWY PROJEKT! 22 04 2022
International Association for Bear Research and Management
NOWY ZESZYT CZASOPISMA "CHROŃMY PRZYRODĘ OJCZYSTĄ" WIOSNA, 2022! 13 04 2022
ŻYCZENIA WIELKANOCNE 13 04 2022
aby Święta dały radość, a każda chwila spędzona w gronie rodziny i przyjaciół była szczególnie świąteczna.
Niech towarzyszy Państwu zdrowie, świąteczny stół będzie pełen smakołyków, a pogoda pozwoli na podziwianie budzącej się wiosny.
Dyrekcja Instytutu Ochrony Przyrody PAN
Źrodło zdjęcia: pixabay.com
SEMINARIUM ISEZ PAN 04 04 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się on line w środę 6 kwietnia 2022 r. o godzinie 10:00. Wykład zatytułowany „Zachowania godowe wojsiłek w eocenie i dziś” przedstawi prof. dr hab. Ewa Krzemińska (ISEZ PAN).
Link do spotkania online w aplikacji Microsoft Teams:
Seminarium ISEZ PAN 06.04.2022 r.
KONKURS NA STANOWISKO POST-DOC W PROJEKCIE OPUS 17 01 04 2022
Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie ogłasza konkurs na stanowisko post-doc w projekcie Opus 17, (grant no. 2019/33/B/NZ8/00521), “Integrating effects of anthropogenic and natural stressors across the organism's life cycle” finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki.
Więcej informacji w OGŁOSZENIU (PL), (EN).
NOWA PUBLIKACJA 31 03 2022
Prof. T. Fleituch and Prof. J. Smykla z naszego Instytutu są współautorami pracy na temat mikroorganizmów zasiedlających rozkładającą się ściółkę i wpływających na obieg węgla w rzekach oraz przylegających strefach łęgowych. Do badań mających na celu ilościowe określenie immobilizacji składników odżywczych użyto standaryzowanego podłoża materii organicznej o niskiej zawartości biogenów (paski bawełny). Badania przeprowadzono na 100 sparowanych rzekach i strefach łęgowych reprezentujących 11 typów biomów na całym świecie. Wykazano, że dopływ i immobilizacja egzogennych składników odżywczych są krytycznymi punktami kontroli rozkładu materii organicznej.
COSTELLO, David M., i inn. Globalne trendy i kontrolowanie immoblizacji biogenów w rozkładającej się celulozie w ekosystemach rzecznych. Global Biogeochemical Cycles, 2022, e2021GB007163.
Link: https://doi.org/10.1029/2021GB007163
SEMINARIA INOŚ UJ 29 03 2022
Zapraszamy na seminaria Instytutu Nauk o Środowisku - Uniwersytet Jagielloński.
Najbliższe seminarium odbędzie się 31 marca 2022 r. Więcej informacji TUTAJ
Link do seminarium: click here to access seminar
NOWA PUBLIKACJA 25 03 2022
Rozwój populacji ludzkiej w znacznym stopniu uzależniony jest od dostępności wody. Zapotrzebowanie to często zaspokajane jest poprzez budowę zbiorników zaporowych, które gromadzą wodę pitną wykorzystywaną również do irygacji pól uprawnych czy hodowli zwierząt. Dodatkową korzyścią płynącą z budowy zbiorników zaporowych jest możliwość wykorzystania ich jako odnawialnego źródła energii. Jednakże, pomimo wielu zalet, konstrukcja zapór niesie ze sobą również szereg negatywnych konsekwencji takich jak znaczne zmiany w krajobrazie, przerywanie ciągłości rzek będących korytarzem migracyjnych dla ryb, a także modyfikacje cyklów biogeochemicznych w środowisku naturalnym. Ekosystemy zbiorników zaporowych, podobnie jak wszystkie ekosystemy słodkowodne, są niezwykle wrażliwe na zmiany w środowisku oraz na zmiany klimatyczne. Wojciech Krztoń, Edward Walusiak oraz Elżbieta Wilk-Woźniak z naszego Instytutu przeprowadzili badania globalnych wzorców prognozowanego wzrostu średniej rocznej temperatury i ich możliwych konsekwencji dla ekosystemów zbiorników zaporowych. Autorzy przeanalizowali trzy scenariusze wzrostu temperatury: RCP (representative concentration pathway) 4.5, 6.0 i 8.5 dla 14 551 lokalizacji zbiorników zaporowych na całym Świecie dla okresu 2061 - 2080. Badania wykazały, że średni wzrost temperatury w lokalizacjach zbiorników zaporowych wyniesie 3.06 – 4.74 °C od stanu obecnego, a najwyższy zanotowany będzie dla zbiorników zlokalizowanych w wysokich szerokościach geograficznych półkuli północnej, oraz około 20⁰ szerokości geograficznej na półkuli południowej. Wzrost temperatury będzie miał liczne konsekwencje dla funkcjonowania ekosystemów zbiorników zaporowych, takie jak wydłużenie okresu stratyfikacji termicznej, czy zwiększona produkcja biomasy glonów eukariotycznych i sinic. Prowadzić to może do drastycznego pogorszenia się jakości wody, a także do zwiększonej emisji metanu ze zbiorników zaporowych.
Link do artykułu (50-dniowy beezpłatny dostęp): https://authors.elsevier.com/a/1eoV7B8ccuhPt
NOWA PUBLIKACJA 24 03 2022
Dr Magdalena Lenda z naszego Instytutu jest współautorką artykułu o wpływie mediów społecznościowych na ochronę przyrody. W artykule zebraliśmy popularną literaturę oraz artykuły naukowe aby zbadać wpływ mediów społecznościowych na ochronę przyrody. Na tej podstawie opisujemy, że media społecznościowe mogą nasilać zachowania proekologiczne wśród społeczeństwa, zwiększać finansowanie ochrony i zachęcać do zmian w polityce. Z drugiej strony media społecznościowe mogą przyczyniać się do eksploatacji gatunków i nielegalnego handlu, powodować wzrost turystyki na obszarach chronionych i utrwalać dezinformację. Odnosimy też pozytywne i negatywne skutki mediów społecznościowych do zjawisk psychologicznych. Praca ukazała się w otwartym dostępie w czasopiśmie FACETS:
Link do artykułu: https://doi.org/10.1139/facets-2021-0112
NOWA PUBLIKACJA 24 03 2022
Maciej Bonk, Antoni Amirowicz (2022). The body condition of invasive crayfish Faxonius limosus (Raf., 1817) (Decapoda: Cambaridae) is better in small rivers than in dam reservoirs in Central Europe, Environmental Science and Pollution Research.
Hydrotechniczne przekształcenia rzek wpływają na występowanie i biologię organizmów. Jedną z cech osobników informującą o tym jak korzystają one z zasobów troficznych jest ich kondycja, czyli związek masy ciała z długością. W pracy, której autorami są Maciej Bonk i Antoni Amirowicz z naszego Instytutu, omówiono różnice w kondycji inwazyjnych raków pręgowatych Faxonius (Orconectes) limosus żyjących w rzekach oraz w wybudowanych na nich zbiornikach zaporowych. Zbiorniki wpływają pozytywnie na rozmieszczenie raków pręgowatych umożliwiając im kolonizację niedostępnych wcześniej górnych odcinków cieków wyżynnych, ale zdają się oferować gorsze dla nich warunki troficzne. Świadczy o tym niższa kondycja osobników odławianych w zbiornikach. Badania przeprowadzono u podnóża Gór Świętokrzyskich.
Link do artykułu: https://doi.org/10.1007/s11356-022-19678-x
SEMINARIUM ISEZ PAN 24 03 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się on line w środę 30 marca 2022 r. o godzinie 10:00. Wykład zatytułowany „Jak borsuk kształtuje bioróżnorodność?” przedstawią dr Przemysław Kurek (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) i mgr inż. Łukasz Piechnik (Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN).
Link do spotkania online w aplikacji Microsoft Teams:
Seminarium ISEZ PAN 30.03.2022 r.
OBRONA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ 18 03 2022
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody PAN uprzejmie informuje, że w dniu 22 marca 2022 roku o godz. 1100
w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie al. Mickiewicza 33 odbędzie się
publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr inż. Marcina Matyska
Tytuł rozprawy:
„Presja drapieżnicza na sztuczne gniazda imitujące lęgi jarząbka w warunkach Tatrzańskiego Parku Narodowego”
W obronie można uczestniczyć po zalogowaniu się na stronę: tutaj
Więcej informacji w zawiadomieniu.
OBRONA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ 18 03 2022
Dyrektor Instytutu Ochrony Przyrody PAN uprzejmie informuje, że w dniu 22 marca 2022 roku o godz. 900
w Instytucie Ochrony Przyrody PAN w Krakowie al. Mickiewicza 33 odbędzie się
publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr inż. Joanny Kosiby
Tytuł rozprawy:
„Sinice jako czynniki wpływające na zespoły orzęsków w płytkich zbiornikach wodnych" („Cyanobacteria as drivers of Ciliata assemblages in shallow inland waters”)
W obronie można uczestniczyć po zalogowaniu się na stronę: tutaj
Więcej informacji w zawiadomieniu.
SEMINARIUM IOP PAN 16 03 2022
Zapraszamy na kolejne seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w czwartek 17.03.2022, o godz. 10.tej, on-line na platformie Teams.
Naszym prelegentem będzie mgr inż. Marcin Matysek (IOP PAN), który przedstawi referat zatytułowany:
"Presja drapieżnicza na sztuczne gniazda imitujące lęgi jarząbka Tetrastes bonasia w warunkach Tatrzańskiego Parku Narodowego". Będzie to prezentacja przed obroną doktoratu.
Serdecznie wszystkich zapraszamy!
NOWA PUBLIKACJA 15 03 2022
Marchowski D., Flis A., Gwiazda R., Kavetska K. M., Wysocki D. The dominant species of piscivorous bird does not adversely affect fishery in the lagoons of the southern Baltic Sea. The European Zoological Journal (2022).
Wpływ ptaków rybożernych na połowy rybackie był i jest ciągle żywym tematem nie jednej społecznej debaty i dlatego właśnie ważne jest, aby argumenty w tej debacie miały podstawy naukowe. Flagowym przykładem dobrze zbadanego gatunku konfliktowego jest kormoran (Phalacrocorax carbo), jednakże na niektórych obszarach to nurogęś (Mergus merganser) występuje znacznie liczniej i może być gatunkiem mającym potencjalnie duży wpływ na gospodarkę rybacką. Adam Flis i Robert Gwiazda z naszego Instytutu są współautorami artykułu prezentującego wyniki badań nad zagadnieniem: Czy duże stada zimujących nurogęsi wpływają na połowy rybackie w przymorskich zalewach południowego Bałtyku?
Link do pełnego artykułu: https://doi.org/10.1080/24750263.2022.2040620
NOWA PUBLIKACJA 10 03 2022
W styczniu 2022 r. rząd Grecji, jako pierwszy w Europie, nadał sześciu dużym obszarom górskim objętym programem Natura 2000 status obszarów objętych ścisłą ochroną z zakazem budowy dróg. Dzięki temu ten wyjątkowy obszar będzie skutecznie chroniony przed dalszą fragmentacją i degradacją. Obszary bez dróg powinny zostać włączone do sieci Natura 2000 w ramach zobowiązania do ochrony 30% powierzchni do 2030 r., określonego w Europejskiej Strategii na Rzecz Bioróżnorodności.
W "Science" został opublikowany list dotyczący tego zagadnienia, którego współautorem jest Nuria Selva Fernandez z naszego Instytutu. Link: https://www.science.org/doi/epdf/10.1126/science.abo2014
SEMINARIUM IOP PAN 10 03 2022
Zapraszamy na kolejne seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w najbliższy wtorek 15.03.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Naszym prelegentem będzie dr Ghulam Nabi (IOP PAN), który przedstawi referat zatytułowany: "Long-term physiological responses to anthropogenic impacts in fresh-water cetaceans".
Serdecznie wszystkich zapraszamy!
KSIĄŻKI I CZASOPISMA DO ROZDANIA 07 03 2022
Szanowni Państwo,
Instytut Ochrony Przyrody PAN ma do rozdania papierowe wersje następujących książek i czasopism:
1. Przewodniki metodyczne
a) Monitoring gatunków roślin. Części: I, II, III, GIOŚ
b) Monitoring gatunków zwierząt. Części: I, II, III, IV, GIOŚ
c) Monitoring siedlisk przyrodniczych. Części: III, IV GIOŚ
Wersja elektroniczna na stronie: http://siedliska.gios.gov.pl/pl/publikacje/przewodniki-metodyczne
2. Biuletyn Monitoringu Przyrody. GIOŚ: Nr: 6, 7, 14, 16, 19
Wersja elektroniczna na stronie: http://siedliska.gios.gov.pl/pl/publikacje/biuletyn-monitoringu-przyrody
4. Mówić o przyrodzie. Zintegrowana wizja przyrody. Podręcznik dla studentów. Praca zbiorowa. 2001. Wyd IOP PAN, ISF, IB PAN, ISBN 83-901236-7-3
Darmowe egzemplarze można odbierać osobiście w Bibliotece Instytutu Ochrony Przyrody PAN, parter (wejście od strony parkingu), al. A. Mickiewicza 33 w Krakowie we wtorki w godz. 9:00 - 11:00 oraz w czwartki w godz. 12:00 - 14:00.
Wysyłka po wcześniejszym uzgodnieniu pisząc na adres chronmy@iop.krakow.pl
Zapraszamy!
SEMINARIUM IB PAN 07 03 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 8 marca 2022 r. (wtorek), o godzinie 10:00. Podczas seminarium dr hab. Beata Paszko wygłosi referat: ,,Znaczące zmiany w taksonomii rodzaju Calamagrostis s.l. (Poaceae) we florze Chin''
Link do spotkania: SEMINARIUM IB PAN 08.03.2022
NOWA PUBLIKACJA 03 03 2022
Niewiele badań dotyczy interaktywnego wpływu czynników ekologicznych na reakcje fizjologiczne u dzikich zwierząt. Prawie wszystkie z dotychczasowych badań były krótkoterminowe i nie obejmowały manipulacji eksperymentalnych, co ogranicza naszą zdolność do zrozumienia, w jaki sposób zmiany klimatu wpłyną na naturalne populacje. Korzystając z 10-letniego eksperymentu obejmującego manipulację wielkością lęgu u dzikich sikor modraszek Cyanistes caeruleus, zbadano wpływ warunków pogodowych i konkurencji wewnątrz gniazdowej na masę ciała i rozmiar strukturalny (długość skoku) piskląt tuż przed ich wylotem z gniazda. Wieloośrodkowy zespół autorski, którego członkiem jest dr Rafał Martyka z naszego Instytutu stwierdził, że zmienność masy ciała piskląt w 14 dniu po wykluciu tłumaczy interaktywny efekt między średnią temperaturą otoczenia doświadczaną w okresie rozwoju piskląt a eksperymentalnym powiększeniem wielkości lęgu. W lęgach kontrolnych (niepowiększonych) masa ciała piskląt była skorelowana z temperaturą w sposób nieliniowy (kwadratowy) z punktem wierzchołkowym (maksymalna masa ciała) na poziome ok. 13°C. Natomiast w lęgach powiększonych masa ciała piskląt stale wzrastała (również nieliniowo) wraz ze wzrostem temperatury. Wyniki te podkreślają znaczenie jaki ma wpływ warunków odchowu potomstwa i innych czynników środowiskowych podczas wzrostu piskląt w badaniach nad znaczeniem środowiska we wczesnym okresie życia na kondycję organizmu.
Link do artykułu: https://doi.org/10.1186/s12983-022-00456-x.
SEMINARIUM IOP PAN 28 02 2022
Szanowni Państwo,
Zapraszamy na kolejne seminarium Instytutu Ochrony Przyrody PAN, które odbędzie się w najbliższy piątek 04.03.2022, o godz. 12.tej, on-line na platformie Teams.
Naszą prelegentką będzie mgr Joanna Kosiba (IOP PAN), która przedstawi referat zatytułowany: "Sinice jako czynniki wpływające na zespoły orzęsków w płytkich zbiornikach wodnych".
Serdecznie wszystkich zapraszamy!
SOLIDARNI Z UKRAINĄ CОЛІДАРНІ З УКРАЇНОЮ 25 02 2022
W związku z bezprawnym atakiem wojsk Federacji Rosyjskiej na Ukrainę i trwającą tam od 23 lutego wojną solidaryzujemy się z wszystkimi mieszkańcami i obywatelami Ukrainy dotkniętymi działaniami zbrojnymi oraz atakami na ludność cywilną. Sprzeciwiamy się prowadzeniu wojny, która zawsze powoduje śmierć i cierpienie niewinnych ludzi.
Każda agresja wymaga potępienia, a każde cierpienie – pomocy. Słowa pomagają, ale potrzebne jest też działanie.
Tu linki do miejsc w Krakowie gdzie uchodźcy z Ukrainy mogą szukać pomocy/
Нижче наведено посилання на місця в Кракові, куди біженці з України можуть звернутися за допомогою:
https://krakow.tvp.pl/58718914/infolinia-dla-ukraincow-szukajacych-schronienia-w-malopolsce (12 210 20 02 Infolinia dla Ukraińców szukających schronienia w Małopolsce/Гаряча лінія для Yкраїнців, які шукають притулок у Малопольщі)
https://otwarty.krakow.pl/centrum_wielokulturowe/250873,artykul,o_punkcie.html
https://www.facebook.com/PIO.KRK/
https://u-work.pl/nasze-dzialania/punkt-informacyjny-dla-obcokrajowcow/
Miasto Kraków organizuje też zbiórkę darów rzeczowych i finansowych zorganizowaną na prośbę Mera Lwowa https://www.krakow.pl/aktualnosci/257555,26,komunikat,zbiorka_dla_lwowa.html.
Jesteśmy razem. Solidarni.
NOWA PUBLIKACJA 22 02 2022
Martwe walenie wyrzucane na brzeg są obecne powszechnie od czasu gdy wyewoluowały 50 milionów lat temu. Ciała martwych wielorybów, delfinów i innych waleni są wyrzucane na brzeg na całym świecie, grupach lub jako pojedyncze osobniki, przynoszone przez prądy morskie. Padlina tych dużych zwierząt odgrywa kluczową rolę w ekosystemach przybrzeżnych, zwłaszcza poprzez dostarczanie ogromnych ilości składników odżywczych dzikim zwierzętom zamieszkującym te obszary. Niektóre gatunki, takie jak amerykańskie kondory, wyspecjalizowały się w konsumpcji tego obfitego zasobu. Dzięki padlinożerności i innym procesom naturalnym oddziaływanie padliny waleni może rozszerzyć się z lądu na otwarty ocean. Pod wodą skutki obecności padliny wielorybów mogą być widoczne nawet po kilkudziesięciu latach od śmierci walenia. W szczególności, obecność padliny wielorybów wiąże się z procesami ekologicznymi, które zachodzą na styku ekosystemów lądowych i wodnych. Ludzie, nie tylko Homo sapiens, również chętnie wykorzystywali wyrzucone na brzeg walenie. Jak wyjaśniają autorzy tego badania (do których należy również Nuria Selva z naszego Instytutu): "Od tysiącleci ludzie zamieszkujący obszary przybrzeżne postrzegali te szczątki jako dar natury, często o głębokich konotacjach duchowych". Od czasów prehistorycznych ludzie pozyskiwali z wyrzuconych na brzeg tusz waleni wysokiej jakości żywność i inne cenne materiały, takie jak mięso i kości. "Pożywienie dostarczane przez walenie było tak cenione, że na mocy ustawy uchwalonej przez Edwarda II w XI wieku, walenie wyrzucone na brzegi Anglii nazywano rybami królewskimi. Co więcej, olej pozyskiwany z tranu był używany jako paliwo do lamp, a kości do wyrobu różnych narzędzi lub tworzenia dzieł sztuki". Wraz ze zmianami w społeczeństwach ludzkich zmieniało się również przeznaczenie padliny. Obecnie konsumpcja waleni jest ograniczona do kilku wspólnot produkujących na własne potrzeby i niektórych krajów, które nadal naruszają międzynarodowe przepisy dotyczące ochrony środowiska. "Obecnie duża część korzyści uzyskiwanych przez ludzi z wyrzuconych na brzeg waleni związana jest z ich wartością naukową i edukacyjną, zarówno in situ, jak i w wielu muzeach, wystawiających szkielety i inne szczątki. Ponadto wzrasta świadomość społeczna i zainteresowanie ekoturystów waleniami wyrzuconymi na brzeg, a także licznymi padlinożercami, łatwymi do obserwowania i fotografowania."
Restrykcyjne przepisy i prześladowania
Badanie wykazało jednak, że większość obszarów przybrzeżnych podlega obecnie restrykcyjnym przepisom, które zobowiązują do szybkiego usuwania martwych waleni. Praktyka ta ma na celu uniknięcie niezadowolenia lokalnych społeczności i branży turystycznej, wynikającego z obecności rozkładających się szczątków i związanych z tym procesem następstwami (np. nieprzyjemnymi zapachami). Niemniej jednak, takie postępowanie nie tylko uniemożliwia padlinie odgrywanie złożonej i niezbędnej roli ekologicznej, ale także ogranicza korzyści, jakie człowiek może z niej czerpać. Z wyjątkiem najbardziej odległych i niezaludnionych wybrzeży, gdzie naturalny rozkład padliny jest nadal możliwy, najczęściej stosowane praktyki utylizacji polegają na jej zakopywaniu, spalaniu i przewożeniu na wysypiska śmieci. Jednak "należy zauważyć, że żadna z tych praktyk nie jest wolna od kosztów, zarówno technicznych, jak i społecznych, ekonomicznych czy ekologicznych". Wreszcie, drastyczny spadek liczebności populacji waleni w epoce wielorybnictwa znalazł odzwierciedlenie w zmniejszonej liczbie waleni wyrzucanych na brzeg. Spadek ten miał z kolei katastrofalne skutki dla ochrony tych gatunków, które były w dużym stopniu uzależnione od wyrzucania padliny na brzeg, np. kondorów.
Nie jesteśmy sami
Czterdzieści procent obecnej populacji ludzkiej - ponad trzy biliony ludzi - żyje na obszarach przybrzeżnych, wywierając tym samym znaczną presję na pozostałe organizmy żyjące w tym środowisku. Obecnie konieczna jest ponowna ocena praktyk i przepisów regulujących usuwanie padliny, aby uczynić je bardziej przyjaznymi dla środowiska. Ponadto, podstawowe znaczenie ma to, aby przepisy te uwzględniały każdy przypadek indywidualnie, gdyż podejmowane działania mogą zależeć od istniejących uwarunkowań ekologicznych i społecznych. Alternatywą dla usuwania padliny i związanej z tym utraty korzyści ekologicznych jest jej przewiezienie do pobliskich rezerwatów morskich lub na obszary mniej zaludnione, albo też umieszczenie jej na wyznaczonych odcinkach plaży, na określony czas i z ograniczonym dostępem ludzi. \"Wstępne dane uzyskane przez nasz zespół badawczy wskazują, że zwierzęta padlinożerne mogą być zaskakująco skuteczne w rozkładaniu ciał małych waleni, więc potencjalne zakłócenia spowodowane rozkładem padliny mogą być jedynie przejściowe. Temat ten zasługuje jednak na dalsze badania uwzględniające różne gatunki i lokalizacje." Naukowcy dobrze wiedzą, że człowiek nie może przetrwać w oderwaniu od przyrody. "Ale nawet jeśliby tak nie było, powinniśmy się zastanowić, czy warto żyć w aseptycznym świecie. Czy nie jesteśmy w stanie zrezygnować z niewielkiej części naszych wybrzeży na rzecz wielu innych gatunków, z którymi dzielimy planetę?\" Wraz z objęciem waleni ochroną prawną i późniejszą, choć powolną, odbudową ich populacji, będziemy musieli opracować strategie, które pomogą zharmonizować ochronę przyrody z potrzebami człowieka. "Połączenie między przyrodą a człowiekiem, a nie rozłączenie, może być źródłem wielorakich korzyści dla nas i dla następnych pokoleń".
Link do artykułu: https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2022.101406
Źródło obrazów/Illustration source: www.canva.com
NOWA PUBLIKACJA 18 02 2022
O sukcesie lęgowym ptaków decyduje wiele czynników. Rabowanie lęgów przez drapieżniki jest ważnym czynnikiem wpływającym na sukces lęgowy ptaków. Mgr Marcin Matysek oraz dr hab. Robert Gwiazda z naszego Instytutu wraz z badaczami z innych ośrodków przeprowadzili badani, których celem było określenie znaczenia struktury siedliska oraz obecności dróg i szlaków turystycznych na ryzyko drapieżnictwa ptaków zakładających gniazda na ziemi w lasach w Tatrzańskiego Parku Narodowego. W tym celu zastosowano sztuczne gniazda imitujące gniazda jarząbka (Tetrastes bonasia). W sumie 174 sztucznych gniazd zostało rozmieszczonych i monitorowanych w latach 2012–2014 w celu określenia stopnia drapieżnictwa i zmiennych środowiskowych wpływających na poziom rabowania jaj. Dla 98 sztucznych gniazd określono zmienne w dwóch skalach (w promieniu do 5 m i do 100 m od sztucznego gniazda). Struktura drzewostanu (buczyna, bór) nie wpływała na rabowanie jaj w sztucznych gniazdach. Jaja w sztucznych gniazdach były częściej rabowane na stanowiskach o mniejszym udziale paproci i martwych drzew w bezpośrednim sąsiedztwie sztucznych gniazd. Stwierdzono mniejsze rabowanie jaj, gdy sztuczne gniazda znajdowały się w pobliżu dróg i szlaków turystycznych. Tłumaczono to tym, że głównym drapieżnikiem penetrującym gniazda jest kuna leśna (Martes martes), która unika ludzi i raczej nie przebywa blisko dróg i szlaków turystycznych. Średni dobowy wskaźnik drapieżnictwa na sztuczne gniazda był porównywalny z innymi badaniami i wynosił 0,003–0,009 w zależności od roku. Z badań wynika, że większa różnorodność siedlisk oraz obecność dróg i szlaków zwiększa przeżywalność jaj w gniazdach naziemnych na terenie TPN. Wyniki te są potencjalnie ważne dla ochrony kuraków leśnych zarówno w lasach gospodarczych jak i kompleksach leśnych poddanych dużej presji turystycznej.
Matysek M., Gwiazda R., Figarski T., Zięba F., Klimecki M., Mateja R., KrzanP., Piątek G. 2022. What habitat parameters are important for the survival of ground nests in mountain forests? Recommendations for protection of Hazel Grouse Tetrastes bonasia based on an experiment with artificial nests. Bird Study 69: 00-00. https://doi.org/10.1080/00063657.2022.202687
SEMINARIUM IOP PAN 17 02 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, które odbędzie się 23 lutego 2022 roku (środa) o godzinie 12:00. Naszym prelegentem będzie dr Guillaume Wos z naszego Instytutu, (https://scholar.google.com/citations?user=Q5jqb6oAAAAJ&hl=en), który wygłosi referat zatytułowany: "Parallel adaptation to an alpine environment in Arabidopsis arenosa''.
Seminarium odbędzie się w języku angielskim, on-line na platformie Teams.
Link do seminarium: Dołącz do seminarium
SEMINARIUM IB PAN 11 02 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 15 lutego 2022 r. (wtorek) o godzinie 10:00. Podczas seminarium prof. dr hab. Andrzej Chlebicki, mgr inż. Jarosław Kozak, mgr inż. Mateusz Szar oraz dr inż. Wojciech Spisak wygłoszą referat: Technologia GALVI i system ODSALAX – efekt współpracy Centrum Badawczo-Produkcyjnego ALCOR z IB PAN
Link do spotkania: SEMINARIUM IB PAN 15.02.2022
KONKURS NA STANOWISKO POST-DOC W PROJEKCIE OPUS 17 09 02 2022
Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk ogłasza konkurs na stanowisko post-doc w projekcie Opus 17, nr 2019/33/B/NZ8/00521, „Ofiara”, finansowanym przez Narodowe Centrum Nauki.
Więcej informacji w OGŁOSZENIU PL, EN
KONKURS W PROJEKCIE ECOPOND ROZSTRZYGNIĘTY 08 02 2022
Mamy przyjemność ogłosić, że konkurs otwarty na stanowisko Post-doc w projekcie ECOPOND nr 2019/34/H/NZ8/00683: Ekologia zbiorników słodkowodnych w kontekście wpływu działalności człowieka i regionu geograficznego – DNA środowiskowe i nie tylko, finansowanym ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014–2021 (Fundusze Norweskie), i realizowanym w ramach konkursu GRIEG, którego operatorem jest Narodowe Centrum Nauki (w ramach Programu pn. Badania Podstawowe) został rozstrzygnięty.
Laureatem konkursu został dr Guillaume Wos.
Pan Wos rozpoczął pracę w IOP PAN na stanowisku adiunkta. Bardzo się cieszymy mogąc powitać dr Guillaume Wos w zespole ECOPOND. Życzymy mu, by praca w projekcie była owocna i stanowiła źródło satysfakcji.
O INTERWENCJACH DOTYCZĄCYCH NIEDŹWIEDZI 07 02 2022
Interwencja dotycząca rocznego niedźwiedzia odłowionego w okolicach Teleśnicy w styczniu bieżącego roku wywołała szeroką dyskusję. Zdaniem badaczy z Instytutu Ochrony Przyrody PAN i innych ekspertów współpracujących w ramach inicjatywy Carpathian Brown Bear Project, dotychczasowa historia i przebieg interwencji podejmowanych wobec niedźwiedzi wymagają krytycznej rewizji i ustalenia protokołu postępowania, który określi wszystkie kroki i możliwe działania. Badacze podkreślają, że w każdym przypadku, decyzja o interwencji powinna zapadać po rozpatrzeniu wszystkich możliwości i konsekwencji dla osobnika, populacji oraz ludzi zamieszkałych w obszarze występowania gatunku, przy uwzględnieniu dostępnej wiedzy i doświadczenia, z zachowaniem właściwych procedur i poszanowaniem prawa. Ochrona gatunku to wspólny wysiłek odpowiedzialnych instytucji, specjalistów z zakresu jego ekologii i etologii, biologii konserwatorskiej, zarządzania populacją, specjalistów medycyny weterynaryjnej i wszystkich, którzy stają na jego drodze lub tylko śledzą jego losy.
Więcej można przeczytać tutaj: https://carpathianbear.pl/.../o-interwencjach.../
Fot. Alberto Garcia Rodriguez
NOWA PUBLIKACJA 06 02 2022
Zwierzęta mają osobowość. Przykładowo, niektóre osobniki są zawsze bardziej odważne od pobratymców, niezależnie w jakich znajdą się sytuacjach. Zjawisko osobowości zwierząt jest zagadnieniem badanym od dwóch dekad i nadal brakuje prac w warunkach naturalnych na bezkręgowcach, jak również lista testowanych cech wymaga poszerzenia.
Maria Gołąb, Szymon Śniegula oraz Andrzej Antoł z Instytutu Ochrony Przyrody PAN oraz Tomas Brodin z Swedish University of Agricultural Sciences zaproponowali ważkę świteziankę błyszczącą oraz jej środowisko życia, jako model do badań osobowości w naturze. Testowali oni powtarzalność 9 cech zachowań, w dwóch sytuacjach (niezburzone terytorium i częściowo zatopione). Wyniki pokazały, że (1) świtezianka jest idealnym modelem do badań osobowości w naturze, (2) większość z testowanych cech miała wysoką powtarzalność, czyli potwierdzały istnienie osobowości u ważek, (3) właściwy dobór cech zachowania jest kluczowy dla prawidłowych oszacowań osobowości, (4) możliwe jest wskazanie co najmniej kilku nowych cech zachowania, które nie były dotąd szeroko badane w kontekście osobowości, a mogą rzucić światło na nowe problemy związane z tym zagadnieniem.
Badania były finansowane przez Narodowe Centrum Nauki (grant 2014/15/N/NZ8/00338)
Link o publikacji: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/ece3.8439
INFORMACJA O MOŻLIWOŚCI PROWADZENIA BEZPŁATNYCH BADAŃ NAUKOWYCH Z UŻYCIEM PROMIENIOWANIA SYNCHROTRONOWEGO 02 02 2022
Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS - infrastruktura w ramach Uniwersytetu Jagiellońskiego zaprasza do składania wniosków o dostęp do aparatury badawczej Centrum SOLARIS. Korzystanie dla wszystkich naukowców prowadzących badania o charakterze niekomercyjnym.
NCPS SOLARIS udostępnia bezpłatnie i na otwartych zasadach, unikatowe narzędzie badawcze, jakim jest synchrotron oraz kriomikroskopy. Techniki badawcze dostępne w SOLARIS służą naukowcom z różnych dziedzin: fizyki, chemii, materiałoznawstwa, biologii molekularnej, farmacji, inżynierii, energetyki, archeologii, nanotechnologii, nauki o życiu i wielu innych.
W Centrum możliwe są badania m.in. właściwości magnetycznych powierzchni materiałów, ich składu chemicznego wraz z obrazowaniem, reakcji chemicznych zachodzących na powierzchni materiałów, pasmowej struktury elektronowej i spinowej materiałów krystalicznych, właściwości strukturalnych materiałów oraz struktury makromolekuł, komórek, wirusów i morfologii nanomateriałów.
Krakowski Synchrotron umożliwia badania m.in. metodami: spektroskopii absorpcyjnej promieniowania rentgenowskiego, kątowo-rozdzielczej spektroskopii fotoelektronów, rentgenowskiej spektroskopii elektronów, mikroskopii fotoelektronów, skaningowej transmisyjnej mikroskopii rentgenowskiej oraz kriomikroskopii elektronowej.
Czas badawczy na synchrotronie rozdzielany jest w drodze otwartych konkursów pomiędzy zainteresowane grupy badawcze. Jedynym kryterium decydującym o bezpłatnym dostępie jest doskonałość naukowa, oceniana przez międzynarodowy panel ekspertów.
Każdy naukowiec chcący przeprowadzić badania w SOLARIS może wystąpić z wnioskiem o dostęp do bezpłatnego czasu badawczego. Użytkowcy synchrotronu otrzymują wsparcie kierowników linii badawczych, którzy pomagają w ocenie technicznych możliwości przeprowadzenia eksperymentu, a następnie asystują podczas pomiarów, wspierając w doborze parametrów eksperymentu, a nierzadko także we wstępnej analizie uzyskanych danych.
Najbliższy nabór wniosków o czas badawczy rozpocznie się 1 marca br. i potrwa do 5 kwietnia 2022 r. Więcej informacji można znaleźć na stronie https://synchrotron.uj.edu.pl/dla-uzytkownikow. Aplikacja przez portal: www.duo.synchrotron.pl. Na wszystkie pytania odpowiadają specjaliści z Biura Użytkownika UJ, e-mail: user.solaris@uj.edu.pl; tel.: 571 445 045.
SEMINARIUM ISEZ PAN 17 01 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Systematyki i Ewolucji Zwierząt PAN, które odbędzie się on line we środę 19 stycznia 2022 r. o godzinie 10:00. Wykład zatytułowany „Czynniki wpływające na zmienność w zachowaniu mrówek” przedstawi dr hab. Magdalena Witek (MiIZ PAN).
Link do spotkania online w aplikacji Microsoft Teams:
SEMINARIUM IB PAN 17 01 2022
Zapraszamy na seminarium Instytutu Botaniki PAN, które odbędzie się 18 stycznia 2022 r. (wtorek) o godzinie 10:00. Podczas seminarium dr Tomasz Suchan wygłosi referat: "Metabarkoding pyłku w badaniach migracji owadów"
Link do spotkania:
NOWA PUBLIKACJA 05 01 2022
Praca ukazała się w otwartym dostępie w czasopiśmie Science of The Total Environment
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969721049287?via%3Dihub
SEMINARIA INOŚ UJ 05 01 2022
Zapraszamy na seminaria Instytutu Nauk o Środowisku - Uniwersytet Jagielloński.
Najbliższe seminarium odbędzie się 13 stycznia 2022 r. Więcej informacji TUTAJ
Link do seminarium: click here to access seminar
NOWY ZESZYT "CHROŃMY PRZYRODĘ OJCZYSTĄ" ZIMA, 2021! 02 01 2022
